DB Actueel Online

Op gezette tijden wil de website aandacht besteden aan actuele ornithologische fenomenen. De Nederlandse vogelaars worden (gelukkig maar) nog regelmatig verrast. Door een influx van een bepaalde soort of bepaalde soorten, door een uiterst zeldzame soort waarvan de meeste vogelaars nog niet eens de juiste Nederlandse naam weten, door onverwachte determinatieproblemen en dergelijke. De kracht van dit medium is dat er direct en interactief ingegaan kan worden op deze spannende gebeurtenissen in het veld. Wat is er precies aan de hand? Wat is hier al van bekend? Is er al eerder over geschreven in Dutch Birding? Hoe denkt men in het veld hierover?

Grijskopkievit in Workum

28 juni 2019  ·  Libbe P. Zijlstra & webredactie  ·  5965 × bekeken

Vanuit de rijdende auto, als carpoolpassagier met mijn collega Henriëtte Kuipers, was ik op weg naar mijn werk bij Wetterskip Fryslân in Leeuwarden. In een ogenblik zag ik om 7.40 uur een "afwijkende" vogel in het weiland tussen de kieviten staan langs de provinciale weg tussen Workum en Parrega. De vogel zat op ca. 20 meter afstand van de weg. Ik zag hem op de rug met de duidelijke lange heldergele poten, mijn eerste indruk was een Griel. Meteen gealarmeerd melde ik mijn collega dat er wat bijzonders zat. Meteen bood ze aan om terug te rijden. Bij de eerstvolgende kruising zijn we gedraaid en terug gereden. Eerst op een vluchtparkeerplaats gestopt, maar vanaf daar was met het blote oog verder niets te zien. Vervolgens zijn we weer gekeerd op de volgende kruising en er nogmaals langzaam langs gereden. Er  was geen mogelijkheid om te stoppen vanwege het verkeer. Via het open raampje probeerde ik een foto met mijn mobiel te maken, maar dat lukte niet. Ik zag duidelijk dat het een kievit soort was met gele poten, gele snavel, lichte blauwgrijze kop en beige rug. De vogel zag ik van opzij op ca. 20 meter afstand, ik kon de kleuren en het silhouet goed zien. De bewegingen bij het foerageren waren net als van een Kievit. De vogel maakte een rustige indruk. Geen idee welke soort het was. In elk geval niet de voor mij bekende kievitsoorten uit de ANWB gids. In de auto op weg naar Leeuwarden heb ik koortsachtig gegoogeld op kievitsoort en steltloper met gele poten e.d., daarbij kwam ik telkens op een afbeelding van een Lelkievit. Deze leek er wel wat op, maar was het toch niet helemaal. Ik vermoedde toen te maken te hebben met een escape, in elk geval een soort die in onze omgeving totaal niet voorkomt of kan komen. Op mijn werk aangekomen heb ik mijn dorpsgenoot en vogelmaat Jos Hooijmeijer de locatie geappt, met de aanwijzing dat er een mogelijke Lelkievit tussen de kieviten zat. Hij was daar in de buurt en gaf aan om er meteen te gaan kijken.

Grijskopkievit Vanellus cinereus, Workum, 27 juni 2019 (Jaap Denee)

De vogel foerageerde op recent gemaaid en gehooid (kaal) land tussen de andere kieviten, een enkele Grutto en Kemphaan. Jos heeft als onderzoeksleider van het Grutto-onderzoek van de RUG (onder leiding van Theunis Piersma) toegang tot de betreffende percelen. Hij is met zijn veldauto dichterbij gereden en heeft de eerste foto's gemaakt. En tevens nog vier geringde grutto’s kunnen afgelezen. Jos appte me omstreeks 10.00 uur, circa 1,5 uur later, op het werk twee foto’s toe, met de mededeling dat de vogel geen ringen om had.  Hij wist ook niet welke soort kievit dit was. Via google en Wikipedia kwam ik met foto’s tot de determinatie van een Grijskopkievit. Daarna hebben Jos en ik gebeld, we vermoedden dat we met een escape te maken te hadden. Ik gaf aan de vogel wel te willen melden en met zijn foto’s erbij op waarneming.nl te zetten. Daarna heb ik meteen de waarneming van 7.40 uur met de locatie en foto's op waarneming.nl gezet om ca. 10.15 uur. Ik had al eerder op verzenden van de waarneming (nog zonder foto’s) gedrukt, maar de instellingen stonden nog op niet verzenden van onzekere waarnemingen. Toch de waarneming op onzeker gezet, want ik had toch nimmer de vogel eerder gezien, en tevens gemeld onder de naam Lelkievit. Dit kwam omdat ik de vogel niet onder Grijskopkievit kon invoeren. Wel heb ik een opmerking gemaakt dat het waarschijnlijk een Grijskopkievit moest zijn. Vervolgens heb ik ook om ca. 10.30 uur de foto's doorgeappt naar mijn collega Rommert Cazemier, ook een vogelaar, met de mededeling dat hij dit vast ook zeer interessant vond. Hij was er erg blij mee en is meteen ter plaatse gaan kijken. Via hem is de waarneming nog sneller wereldkundig gemaakt onder een grotere groep vogelaars. Hij heeft de eerste vogelaars rond de middag ter plaatse opgevangen. In contact met hem werd me later wel duidelijk dat het om een zeer zeldzame soort ging, de eerste voor NL en zelfs pas de tweede in de WP. Ondertussen is de waarneming op waarneming.nl ook op de juiste naam en op zeker gezet door Maarten Hotting. Na het werk heb ik de vogel nog om 18.10 uur goed gezien aan de Brewarsdyk ten noorden van Workum met mijn oude noodverrekijker, die ik in de auto heb voor situaties zoals dit. Samen met de ca. 100 andere vogelaars die er waren. Enkele hebben me nog gefeliciteerd. En later om 19.30 uur heb ik de vogel nog uitvoerig bekeken door mijn telescoop en nog liep het af en aan met vogelaars. Het doet me veel plezier dat inmiddels al vele vogelaars er van hebben kunnen genieten.

Libbe P. Zijlstra

Grijskopkievit Vanellus cinereus, Workum, 27 juni 2019 (Jaap Denee)

De waarneming van Libbe begon in verschillende whatsapp-groepen door te komen en rond 11:00 uur bereikte deze ook het alert team van Dutch Birding. Via de DBAlerts Info App (die meteen opengezet wordt) en DutchBirdAlerts werd de locatie van de Grijskopkievit gedeeld met de achterban. De eerste vogelaars arriveerden al rond 11:30 uur en het werd langzaam erg druk op de smalle weg nabij Workum. Op het eind van de dag waren er meer dan 300 waarnemingen ingevoerd op waarneming.nl.

Indien aanvaard betreft dit het eerste geval voor Nederland en het tweede geval voor de WP. Het eerste geval werd in Turkije gezien in maart 2018. In mei 2019 werd een Grijskopkievit gezien in Zweden en Noorwegen. Op basis van details aan het verenkleed wordt er vooralsnog van uitgegaan dat dit dezelfde vogel betreft als in Nederland. Voor deze soort is weer een T-shirt uitgebracht dat HIER te bestellen is.

Grijskopkievit (Vanellus cinereus) is een soort die broedt in het noordoosten van China en Japan. De populatie van het vasteland overwintert in Zuidoost-Azië van India tot Cambodja. De Japanse populatie overwintert, althans gedeeltelijk, in het zuiden van Honshū. De soort is als dwaalgast gezien in Oman, Rusland, de Filippijnen, Indonesië, Australië en Sri Lanka.

webredactie dutchbirding.nl

Discussie

Arnoud B van den Berg  ·  18 juli 2019  10:03, gewijzigd 18 juli 2019  10:15

Ja, de kortste-vlucht-afstand over de oceaan naar Penrith lakes is bijv meer dan 9000 km en rechtstreeks naar Workum 'slechts' 7000 km.

Gert Ottens  ·  18 juli 2019  09:14

Voor de volledigheid hierbij de 6 aanvaarde Australische gevallen van deze soort:

Burren Junction, New South Wales, 19 juli 2006,
Chiltern National Park, Victoria, 5 december 2014,
Penrith Lakes, West Sydney, New South Wales, 5-14 september 2015,
Amata WWTP, South Australia, 2-3 maart 2014,
Cocos (Keeling) Islands, 24 januari 2016,
Hall's Creek, Western Australia, 11 oktober – november 2017.

Van die najaars- en wintergevallen mogen we aannemen dat ze vrijwel in één keer (maar waarschijnlijk met tussenstops) van de broedgebieden naar Australië zijn gevlogen. Een behoorlijk eindje vliegen...!


Edwin Russer  ·  3 juli 2019  17:17

Ook in het wekelijkse nieuws van Birdguides. 

Arnoud B van den Berg  ·  1 juli 2019  18:52, gewijzigd 2 juli 2019  08:03

De WP-dwaalgasten worden nog niet genoemd (worden alle in WP reports vermeld): Oman (Salalah, 3 januari 2012), Turkije (Kızılırmak delta, 11 maart 2018) en natuurlijk Noorwegen/Zweden (2-19 mei 2019, plekken op minder dan 200 km onderlinge afstand).

Lukasz Lawicki  ·  30 juni 2019  17:46

The data on the vertebrate inventories of European zoos and other public collections (www.zootierliste.de) show no Grey-headed Lapwing in these sites: https://www.zootierliste.de/en/?klasse=2&ordnung=215&familie=21507&art=21102812

Vincent Hart  ·  28 juni 2019  22:40

...Stop de tijd. Libbe bedankt!

Ed van Boheemen  ·  28 juni 2019  19:38

SUPER VONDST!! Gefeliciteerd!! Iedereen gefeliciteerd!!! 

Jan Hein van Steenis  ·  28 juni 2019  18:46

Maak er dan maar gewoon India van.

Bedankt voor de fantastische vondst!

Gert Ottens  ·  28 juni 2019  18:14, gewijzigd 28 juni 2019  18:32

Inderdaad. Mijn opmerking was gebaseerd op Shorebirds (Hayman et al.), maar die info is dus gedateerd. Nog beter is eigenlijk noord-India. En als we toch aan mierenn**ken zijn: in Australië zijn ook gevallen in South Australia en Victoria (dus niet alleen in New South Wales).

Eduard Sangster  ·  28 juni 2019  18:05, gewijzigd 28 juni 2019  18:54

Ze komen in Noordoost-India voor, maar ook in Noordwest-india. Dat valt nu buiten de range.

Gert Ottens  ·  28 juni 2019  18:00, gewijzigd 28 juni 2019  18:00

En noordoost-India moet noordoost-India blijven ;-

Edit: wat Garry zei

Garry Bakker  ·  28 juni 2019  17:59

Deels akkoord en dank, maar Noordoost-India moet Noordoost-India zijn, aangezien ik ze in Kaziranga heb gezien ;-) 

Roland van der Vliet  ·  28 juni 2019  17:22

Er is ook een geval in Oman

Eduard Sangster  ·  28 juni 2019  17:12

Gefeliciteerd Libbe met deze prachtige ontdekking! Vele mensen hebben er van genoten.

NB 'Noordoost-Azie' moet 'Zuidoost-Azie' zijn. 'Noordoost-India' moet 'Noordwest-India' zijn.

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.

Feedback?