DB Actueel Online

Op gezette tijden wil de website aandacht besteden aan actuele ornithologische fenomenen. De Nederlandse vogelaars worden (gelukkig maar) nog regelmatig verrast. Door een influx van een bepaalde soort of bepaalde soorten, door een uiterst zeldzame soort waarvan de meeste vogelaars nog niet eens de juiste Nederlandse naam weten, door onverwachte determinatieproblemen en dergelijke. De kracht van dit medium is dat er direct en interactief ingegaan kan worden op deze spannende gebeurtenissen in het veld. Wat is er precies aan de hand? Wat is hier al van bekend? Is er al eerder over geschreven in Dutch Birding? Hoe denkt men in het veld hierover?

Waarschijnlijke Groene Fitis in Vlaardingen

25 juni 2019  ·  Francien Domenie & webredactie  ·  4461 × bekeken

Maandag 24 juni. Het belooft een warme dag te worden. Juist daarom is het heerlijk om vroeg in de morgen, als het nog koel is, te wandelen met mijn twee honden. Ik ben nog maar net de deur door mijn achtertuin uit , als ik een prachtig liedje hoor zingen door een vogeltje. Het bijzondere geluid valt me op, dit heb ik nog niet eerder gehoord. Ik volg het geluid in de hoop het vogeltje te zien. Een paar keer zie ik hem heel hoog van boom naar boom vliegen, maar te ver weg om te zien wat het precies is. Ik besluit de zang van de vogel op te nemen met mijn mobiele telefoon, en als ik thuis ben stuur ik het fragment naar de facebookpagina Vogelvrienden, met de vraag of iemand weet welk vogeltje dit is. Ervaren vogelaars weten me te vertellen dat het om een Grauwe  Fitis gaat. Ik heb er nog nooit van gehoord, het blijkt een zeldzaam vogeltje. Maar dan ontstaat er twijfel… het is heel waarschijnlijk  een Groene Fitis, nog nooit eerder gezien in Nederland! Vogelaars uit heel Nederland stromen toe, op zoek naar het vogeltje. 

Ik ben geen ervaren vogelkenner, maar ben dol op vogels en hun zang, fotografeer ze ook graag met mijn eenvoudige camera. Maar wat ben ik trots dat ik de eerste waarneming van de Groene Fitis in Nederland op mijn naam heb staan! 

Francien Domenie


Waarschijnlijke Groene Fitis Phylloscopus nitidus. Sonagram van roep (Karel Hoogteijling)

In de loop van de ochtend hadden slechts acht lokale vogelaars de -aanvankelijk als Grauwe Fitis gemelde- vogel waargenomen; er werden alleen door Ad van Benten enkele foto's (van matige kwaliteit) gemaakt. Zijn zang- en roepactiviteit was in de loop van de ochtend sterk afgenomen en hij werd na de laatste waarneming omstreeks 11:00 uur helaas niet meer teruggevonden. Er is, nadat bekend werd dat het mogelijk een Groene Fitis betrof, tot donker (en ook de volgende ochtend) door minstens 30 vogelaars gezocht.

Zowel roep als zang van de vogel in Vlaardingen komen sterk overeen met Groene Fitis en verschillen subtiel van Grauwe Fitis. Het was Roy Slaterus die dit als eerste bemerkte en alarm sloeg. In onder meer dit artikel wordt nader ingegaan op de verschillen in de contactroepjes. Er bestaat echter geografische variatie in roep en zang tussen populaties van de verschillende soorten, zie dit artikel (roep) en dit artikel (zang). Een nadere analyse zal moeten uitwijzen of Grauwe Fitis echt kan worden uitgesloten. Het filmpje van Francien, waarin de zingende vogel is te horen is HIER te vinden. Een geluidsopname van de roep, gemaakt door Karel Hoogteijling, is HIER te beluisteren en te bekijken. Indien aanvaard door de CDNA betreft dit het eerste geval van Groene Fitis voor Nederland. 

Groene Fitis is in het ('grote') West-Palearctisch gebied een zomergast in noord-Turkije, de Kaukasus en noord-Iran. Trekkers verschijnen in oost- en zuid-Iran en sporadisch in Koeweit en Oman. De soort is als dwaalgast vastgesteld in Bahrein, Brittannië (vier aanvaarde gevallen, een geval uit 2018 rouleert nog), Denemarken (een), de Faröer (een), Finland (een), Duitsland (drie, alle op Helgoland), Griekenland (twee), Israel (c acht), Libanon, Saoedi-Arabië, Zweden (een), Verenigde Arabische Emiraten en Oekraïne. Bovendien zijn er twee exemplaren  (in 2017 en 2018) gevangen in Roemenië; deze gevallen rouleren waarschijnlijk nog bij de betreffende dwaalgastencommissie.

De vijf Britse gevallen betroffen een goed gefotografeerde op St Mary's, Isles of Scilly, in oktober 1983, een geval op Foula, Shetland, van 31 mei-4 juni 2014, gevolgd door twee vangsten, eveneens in Schotland (Unst van 12- 15 mei 2016 en Fair Isle van 4-7 juli 2017), beide bevestigd door middel van DNA. De vijfde werd gefotografeerd op Lundy, Devon, op 7 oktober 2018. De eerste voor Denemarken (Blåvand, 27 May 2015) kon ook worden bevestigd door middel van DNA.

Met dank aan Lukasz Lawicki en Roland van der Vliet voor de informatie over Groene Fitis in de WP. Arnoud van den Berg en George Sangster worden bedankt voor de verwijzingen naar de genoemde artikelen over herkenning en variatie. 

webredactie dutchbirding.nl

Discussie

Martijn Verdoes  ·  26 juni 2019  17:09

Geweldige 'ontdekking' Roy! 👍

De volgende graag in het veld en dan een paar uur vasthouden aub. 😅

Arnoud B van den Berg  ·  26 juni 2019  19:20, gewijzigd 14 juli 2019  20:55

Kreeg zojuist tweet van Martin Collinson; hij bevestigde met DNA een zingende Groene Fitis in Cornwall deze maand (10 juni The Lizard). PS: Er was ook een zingend exemplaar bij Helsinki op 18 juni. Dus drie binnen twee weken in West-Europa...

Leo JR Boon  ·  1 juli 2019  16:00

Die Groene Fitis in the Lizard was in de tuin van n vriend van me, of eigelijk bij zijn buren. De week er voor had hij al n Grauwe Fitis. Hij hoorde hem roepen en vond m afwijkend. Hij ringt standaard in zijn tuin. Voor hem was t ook asl duidelijk zonder dna maarr voor de zekerheid toch maar even laten checken. Ik ben vorig jaar bij hem geweest. Superlokatie met uitzicht op zee. En zodoende heeft hij zelfs Wenkbrauwalbatros op de huislijst!

Arnoud B van den Berg  ·  4 juli 2019  01:36, gewijzigd 5 juli 2019  17:48

Roys verhaal op https://tinyurl.com/yxaxmkne  Nu Leo vertelt dat de vogel van Cornwall een week heeft gezongen, is het des te gekker dat die in Vlaardingen direct in de na-ochtend al was vertrokken.

Arnoud B van den Berg  ·  8 december 2019  13:35

Uitstekend en helder artikel van Roy over deze nieuwe soort voor Nederland staat nu op de soundapproach website:  https://tinyurl.com/yxxv5mde

Het woord 'waarschijnlijke' kan nu wel uit de titel worden geschrapt...

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.

Feedback?