DB Actueel Online

Op gezette tijden wil de website aandacht besteden aan actuele ornithologische fenomenen. De Nederlandse vogelaars worden (gelukkig maar) nog regelmatig verrast. Door een influx van een bepaalde soort of bepaalde soorten, door een uiterst zeldzame soort waarvan de meeste vogelaars nog niet eens de juiste Nederlandse naam weten, door onverwachte determinatieproblemen en dergelijke. De kracht van dit medium is dat er direct en interactief ingegaan kan worden op deze spannende gebeurtenissen in het veld. Wat is er precies aan de hand? Wat is hier al van bekend? Is er al eerder over geschreven in Dutch Birding? Hoe denkt men in het veld hierover?

Big Day 2010, of van oude mannen die ook nog een keer moeten...

28 mei 2010  ·  14435 × bekeken

Voor de 6e keer in deze samenstelling deed het team van Bert de Bruin, Roelof de Beer, Leo Heemskerk en Jan van der Laan een poging om het inmiddels magische en steeds meer onhaalbare record uit 2003 te verbeteren.
De voorbereiding was redelijk, maar het leek wel alsof de zaterdag er voor, 8 mei, beter zou zijn geweest voor een recordpoging: allerlei eenden en ganzen waren nog niet vertrokken en de Spotvogels, Bosrietzangers en Wielewalen waren op de voor ons cruciale plekken al aanwezig. Maar goed, in de supermarkt gaan de andere rijen voor de kassa ook altijd sneller dan de rij waar jij in staat.
De weersvoorspellingen leken voor zaterdag de 15e het meest gunstig (ook omdat onze schaduw, het team van Wytema en co de dag ervoor zou gaan), dus op vrijdag 14 mei vertrokken we naar de delta om daar op een niet nader te noemen plek (hint: Ivoormeeuw) Kleine Zilverrreiger te verschalken. Deze hebben we vrijwel meteen en daarna gaan we onze studie naar de nachtelijke zang van de Cetti's Zanger voortzetten. Gewapend met een cd met Rammstein, Ministry en de Butthole Surfers is het nu tijd voor een experiment. Zien Cetti's Zangers deze bands als concurrenten? Blijkbaar heeft de Cetti's Zanger al een voorgevoel, want zonder deze herriemakers ten gehore te hoeven brengen, zingt de vogel al!

Vanuit hier reizen we gestaag naar het noordoosten, naar de Veluwe, onderweg plekken aandoend midden in woonwijken, lintdorpen, een enorme verzameling molens waar een Porseleinhoen zit te roepen, een dorpsplein met dronken jongeren, een politiewagen die pesterig voor ons 30 ging rijden, vage rietvelden waarin Purperreigers zouden zitten en iets wat door moest gaan voor een meer waar een Grote Karekiet zit. Uiteindelijk hebben we tijdens de nachtsessie toch een aardig lijstje met onder andere Kleine Zilverreiger, Purperreiger, Houtsnip, Kleine Zwaan, Strandplevier, Dwergstern, Kerkuil, Ransuil, Bosuil, Kwartel, Bosrietzanger en Porseleinhoen. Voor we de Veluwe opgaan rond half vijf - geen minuut later anders kun je Boomleeuwerik en Nachtzwaluw vergeten - proberen we nog een Steenuil te vinden en bij Kootwijkerbroek - een bolwerk voor Steenuil. Maar daar zijn de hanen al aan het kraaien en dat betekent dat we haast moesten maken voor de Nachtzwaluw. Even leek het of we die gingen missen, maar gelukkig, 5 voor 5 vloog er eentje met de auto mee en zat er verderop weer een te snorren. Als je gegarandeerd Nachtzwaluw wilt zien en horen, ga dan niet 's avonds, maar ga voor zonsopgang, dan zijn ze altijd actief, zelfs bij temperaturen rond het vriespunt!

Daarna snel naar de Zwarte Roodstaart, vervolgens naar de Raaf die al begint te roepen, een Havik schalt door het bos, Zwarte Specht is niet te missen, onderweg meer Grauwe Vliegenvangers dan normaal, enkele Fluiters, Glanskop doet even lastig, de rest van de mezen is snel binnen, en tenslotte (6:45 uur) missen we nog Kleine Bonte, Goudvink, Matkop en Boomleeuwerik. Gelukkig weten we nog een stuk bos waar ze alle vier zitten, maar alleen de Kleine Bonte geeft niet thuis. Voor deze hebben we in Schoorl nog een goede plek. De Kinseldam (aankomst iets voor achten) herbergt voldoende Zwartkopmeeuwen en een eindje verder zit een Watersnip een tikkende klok na te doen. De IJsvogel krijgt 2 keer bezoek, maar dit jaar mislukt het. Dan naar Camperduin. Onderweg weten we nog een geheide Groene Specht die inderdaad snel op de lijst komt. Zeetrek is eindelijk goed, Jan-van-Gent, Zwarte Zee-eend, Eidereend, Noordse Stern, Zwarte Stern, Roodkeelduiker, Drieteenstrandloper en Wulp vinden we snel en dan nog bonussen als Middelste Zaagbek, Grote Zee-eend en Drieteenmeeuw.

We zitten op schema voor het record van 187, IJsvogel, Paarse Strandloper en Kleine Bonte zijn op dat moment (10:15 uur) de enige missers, maar die worden gecompenseerd door de bonussen. Achter de Putten vinden we snel Patrijs, Rosse Grutto, Zilverplevier en Regenwulp. Bij Julianadorp en Den Helder zijn Sperwer en Iberische Tjiftjaf ook makkelijk. Via Mariëndal (Oeverzwaluw, Goudplevier, Kanoet, Tafeleend, Noordse Kwik), een vliegende Blauwe Kiekendief als bonus onderweg en het Balgzand (Kleine Strandloper, Zwarte Ruiter, helaas geen Krombek) belanden we net voor 12 uur op Wieringen met 143 soorten op de teller. Zwarte Rotgans en Witbuikrotgans zijn snel gevonden (bedankt Theo Admiraal!), Casarca echter niet, Slechtvalk zit er nog, maar een ultieme poging voor IJsvogel mislukt. In de Dijkmansweide vinden we snel Temmincks Strandloper, Zomertaling (gelukkig, dit jaar hadden we in de voorbereiding 0 vogels in de Lauwersmeer!), Kleine Plevier en Gele Kwikstaart (gemist in 2007!). In de Dijkmanswielen zitten nog een paar Toppereenden en in de Oude Zeug vinden we tot onze grote verassing nog het mannetje Kleine Toppereend. De Ringsnaveleend en de Grote Zaagbek zijn helaas weg.

Een korte pitstop bij Breezanddijk (volgend jaar gewoon in je broek, Bert). Op het Kornwerderzand worden we verwelkomd door een zingende Grote Karekiet bij de sluizen in een rietkraag van amper 10 meter (how low can you go?) en Krooneend is ook snel gevonden. Bij Makkum hebben we snel Ringmus en Spotvogel, maar een Roodhalsfuut door Bas Lagerveld gemeld kunnen we niet vinden, en Reuzenstern geeft niet thuis. Wel als compensatie een Rouwkwikstaart (of toch een hybride?). Een Kleine Rietgans die we dag er voor nog hadden is verzwolgen door een grote groep Grauwe Ganzen, dus helaas en daar zien we in dat het heel moeilijk wordt. We verspelen hier wel 50 minuten en rond 4 uur komen we aan in de Lauwersmeer. Onderweg is de wind harder gaan waaien en de temperatuur is enorm gedaald vergeleken met de temperaturen in Noord-Holland. We vinden nog wel snel Wielewaal en Zomertortel, maar in de Ezumakeeg staat het water hoog en vliegen er geen roofvogels. We tikken nog wel Pijlstaart, Smient, Kemphaan en Ross' Gans, maar geen Zeearend, Krombek of Amerikaanse Wintertaling (de dag ervoor nog aanwezig). Verder zie ik als enige een Grote Zilverreiger (éénmans-waarnemingen tellen niet). De Roodhalsgans in de Bandpolder is tot overmaat van ramp ook afwezig. Twee Brilduikers weten we nog wel te vinden, maar daarna is de koek op: geen Baardman, geen Zeearend, geen Grauwe Kiekendief.

We besluiten dan maar naar het Fochtelooërveen te rijden. Daar aangekomen blijken de dode bomen omgehakt te zijn (bedankt Natuurmonumenten), maar in de enige boomgroep aan de andere kant van de weg zit nog een eenzame Boomvalk. Paapje en Kraanvogel vinden we zonder enige moeite en een overvliegend Smelleken is een mooie bonus. Dan naar Diependal bij Oranje. Bij de observatietoren wacht een Roodhalsfuut ons al op en een overvliegende uil daar in de nabije omgeving blijkt een andere mooie bonus te zijn, namelijk een Velduil! Onderweg naar de Wieden weten we nog een Sprinkhaanzanger aan het totaal toe te voegen. Het laatste deel van het daglicht brengen we door in de Auken bij Giethoorn, in de hoop een binnenkomende Grote Zilverreiger te vinden. Tot onze stomme verbazing hebben we daar wel een Kwak. Uiteindelijk proberen we nog 4 soorten, Waterral, Roerdomp, Dodaars en Steenuil, maar alleen Waterral vinden we nog en de teller blijft steken op 180 soorten. Jammer, weer niet gelukt. We beginnen nu zo langzamerhand te accepteren dat het record van 187 soorten in zeer waarschijnlijk door ons niet meer gebroken zal worden. Toch maken we nu al weer plannen voor 2011, want we weten eigenlijk niet zo goed wat we anders in het voorjaar moeten doen - Breskens is voor ons te ver - en we kunnen ook niet zonder de vele adrenaline-kicks die 24-uur-vogelen nu eenmaal met zich meebrengt!

Roelof en Jan op zoek naar Steenuil; let op de infrarood-brillen (zie ook Silence of the Lambs). Foto: Leo Heemskerk.Roelof en Jan op zoek naar Steenuil; let op de infrarood-brillen (zie ook Silence of the Lambs). Foto: Leo Heemskerk.


Dankwoord. Zonder de volgende personen was het niet gelukt: Theo Admiraal, Rommert Cazemier, Garry Bakker, Hans Russer, Dick Groenendijk, Arjan Boele, Fred Visscher, Jaap Denee, Ruud Vlek, Leon Kelder, Leon Edelaar, Gijsbert van der Bent (voor de tip voor de Cetti's Zanger), Sybrand de Bruin, Bas Lagerveld, Ronald Messemaker, Bertus de Lange, Lennaert Steen en Hans ter Haar en natuurlijk het thuisfront. Verder werden bovengenoemde bands alleen ten gehore gebracht in de auto met gesloten ramen.

Uurtotalen 2003, 2006 en 2010.
Uurtotalen 2003, 2006 en 2010. Duidelijk is dat 2010 het na 14:00 uur niet meer bij kan houden, waarin 2003 juist de winst pakte. Merk op dat in 2006 2 soorten - Raaf en Blauwe Kiekendief - niet meegeteld mochten worden, omdat deze niet door een meerderheid van het team waren waargenomen.

Discussie

Marc van der Aa  ·  29 mei 2010  09:58

Altijd weer leuk om te lezen. :) Maar even voor de duidelijkheid, als je met zn vieren bent tellen tweemans waarnemingen toch ook niet? (zie grote zilverreiger opmerking over eenmanswaarneming). Groetjes Marc

Jan van der Laan  ·  29 mei 2010  13:00, gewijzigd 29 mei 2010  15:49

Inderdaad 2-manswaarnemingen tellen ook niet, tenzij je team uit drie personen bestaat. 95% moet door alle leden van het team zijn waargenomen, 5% mag door een minderheid zijn gemist, dus als je een team van 4 personen hebt en het waargenomen totaal is 180 soorten, dan mogen max 8 soorten door 1 persoon zijn gemist. In 2006 hoorde Leo en ik de Raaf op Hoog Buurloo roepen, maar Bert en Roelof niet. Later op de dag zagen Roelof en Leo in het Fochtelooërveen een Blauwe Kiekendief vliegen, Bert en ik zagen hem niet. Als we Bert ter plekke tot veenlijk hadden gepromoveerd - en dat is in het Fochtelooërveen niet zo moeilijk - en zijn deelname aan die dag hadden ontkend, dan hadden we 188 soorten mogen tellen.

Jaap Denee  ·  29 mei 2010  20:51

Hahahaha! Fijn dat ik dit jaar iets heb kunnen bijdragen, mannen... ... ben benieuwd wanneer ik door de mannen van team "Wytema en co" boos wordt opgebeld.

Gijsbert van der Bent  ·  30 mei 2010  15:58

Mooi verhaald Jan (toch?), en met wetenschappelijke onderbouwing a la Wim Wiegant. En met goeie tips (Nachtzwaluw bijvoorbeeld).

René Pop Fotografie  ·  30 mei 2010  20:31

Oude mannen? Broekies toch nog?

Jan van der Laan  ·  30 mei 2010  21:30

@Jaap, dat kistje wijn is onderweg! En volgend jaar weer he!

Leo Heemskerk  ·  31 mei 2010  23:58, gewijzigd 31 mei 2010  23:59

Klopt René 3 Broekies plus Jan

Steven Wytema  ·  1 juni 2010  16:13

Ik vond het al zulke slecht excusen van Jaap om niet mee te doen... "baby op komst" (het was de tweede al) en "druk op werk" (apothekers zijn toch altijd druk?)... En nu bedenk ik me ook pas de woorden van Jaap onlangs "moesten we niet eens de krachten van beide teams bundelen?". @ Jan: ik heb ook nog wel wat waardevolle tips... is er nog een kratje wijn te vergeven voor volgend jaar?

Jan van der Laan  ·  1 juni 2010  19:54

@Leo, beetje oppassen hè, Jaap D neemt zo je plaats in! @Steven, wordt moeilijk, want de tips van Jaap zijn niet gewoon te vervangen.

Jaap Denee  ·  2 juni 2010  12:03

Wat dat "bundelen van krachten" betreft: ik heb me hardop afgevraagd wat het zou opleveren áls je onze krachten/kennis zou bundelen, niet dát we de krachten maar eens moesten bundelen. Van een ding ben ik overtuigd: er gaan naast Bert meer mensen in aanmerking komen voor een promotie tot veenlijk. @ Leo: Leo, geen zorgen hoor: je kunt je plekje veilig stellen met een kistje wijn.

Richard Reijnders  ·  5 juni 2010  21:23

Dat nummer van Ministry met "zang" van de zanger van Butthole Surfers? Die is wel goed...

Leo Stegeman  ·  7 juni 2010  13:01

Richard, je bedoelt natuurlijk het nummer "Jesus built my hotrod". Lijkt me inderdaad het ultieme Big Day-nummer..

Jaap Denee  ·  7 juni 2010  15:53

Ik heb het vanmorgen even ge-youtube-d en ik denk dat je hiermee niet alleen Cetti's zangers kunt triggeren: ook leuke bigdaysoortjes als Kwartel, Kwartelkoning en Porseleinhoen zullen het er prima op doen... op zicht weliswaar en alleen van achteren en hard wegvliegend, maar toch.

Jan van der Laan  ·  13 juni 2010  18:52

Het is allemaal niet meer nodig, mijn 5-jarige zoon maakt inmiddels met een vuvuzela de buurt onveilig. Deze gaat volgend jaar mee. Net als de 4 lichtzwaarden uit Star Wars. Jammer dat we jullie niet tegen kwamen op de hei, Jaap.

Jaap Denee  ·  14 juni 2010  15:14

Jammer inderdaad, Jan, het was toch altijd een van mijn hoogtepuntjes op de Big Day. Maar volgend jaar ben ik er hopelijk weer bij. En als het niet is als lid van een Big Day team, dan wel als uitbater en kaartjesverkoper van zitplaatsen van een grote (nog te bouwen) tribune langs de Burelhul waar vanaf het (lichtzwaard-)spektakel op de Hoog Buurlosche heide gevolgd kan worden!

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.

Feedback?