Al wekenlang kijken we uit naar 6 mei 2016; de Big Day in de Biesbosch. Het gebied heeft door ontpoldering van de Grote Noordwaard in het kader van ‘Ruimte voor de Rivier’, een gigantische aanzuigingskracht op vogels. Dit jaar bestond er een ultieme kans om het huidige Big Day-record uit 2012 te verbreken. Dat aantal stond keurig op 141 soorten en scoorde ik samen met Joey Braat en Niels van Pelt. Wellicht door de enorme schaal van het gebied blijven er dit jaar vele harde soorten lang pleisteren. Zo zitten er al wekenlang twee Kleine Geelpootruiters, broeden er Visarenden en Strandplevieren en zijn de aantallen steltlopers ongekend. Een goede manier om de biodiversiteit en de rijkdom van deze gigantische rivierdelta op de kaart te zetten. Kortom #zinin!

00:00

Na een hele onrustige en korte nacht gaat mijn wekker rond 00.00 uur. Theo, Bas en Joey trekken de nacht door, maar ik was blij dat ik nog ruim 5 uur had geslapen. We spreken af dat "afdeling Zuid" ( Bas en Joey) de Oostwaard checkt en ik een stake-out voor Woudaap. Die blijkt echter nog niet thuis. Uiteraard nemen we als telregel dat drie van de vier waarnemers de vogel zien of horen. Bas Verhoeven had individueel in de Oostwaard een Kerkuil en roepende Patrijs.

Ik pik Theo op in Dordrecht en de kofferbak wordt gevuld met broodjes, koekjes, nootjes, energiedrankjes en vers gezette koffie. Via Dordrecht rijden we naar Werkendam om het team compleet te maken. We horen rondom 01:15 onze eerste Big Day soorten:

01:28

(1)    Meerkoet

(2)    Kievit

(3)    Nachtegaal

We rijden naar Nieuwendijk en stoppen op de plek waar Bas even daarvoor een roepende Kerkuil had. Die horen we niet. In de verte horen we wel de eerste van vele tientallen Cetti’s Zangers.

01:53

(4)    Cetti’s zanger

(5)    Grauwe Gans

(6)    Sprinkhaanzanger

We rijden dieper het landbouwgebied in, maar zien weinig en horen niets bijzonders. Waar Bas voor 00.00 uur nog de patrijs hoorde, scoren we werkelijk niets. Ook op de bekende plek voor deze soort aan de Zandsteeg bij Werkendam missen we de soort. De broedende Scholekster en Kleine Plevier laten zich wel ongestoord horen.

02:19

(7)  Scholekster

(8)  Houtduif

(9) Kleine Plevier

(10) Bergeend

We rijden door naar de Noordwaard. Langs de Bandijk maken we een snelle stop voor roepende steltlopers. Het waait licht en het is erg stil qua geluiden. Er zitten ongetwijfeld vele ruiters, maar die laten zich op dit moment van de nacht niet horen. Wel horen we de Wulp en een aantal eenden.

02:28

(11) Wulp

(12) Krakeend

(13) Wilde eend

(14) Grote Canadese Gans

Bij een bekende plek voor Steenuil horen Joey en Theo een exemplaar. Helaas één deelnemer te weinig. We rijden door naar de Hardenhoek. Hier gaat het uiteraard even wat beter, want moerasvogels zingen 's nachts.

02:40

(15) Koekoek

(16) Snor

(17) Blauwborst

(18) Kleine Karekiet

(19) Rietzanger

(20) Kluut

(21) Grutto

(22) Wintertaling

(23) Roerdomp

Vooral de Grutto is een fijne, want die zijn een korte periode in april zeer zeldzaam in de Biesbosch. Bij de Spieringsluis zien we onze eerste echte nachtvogel: Kerkuil!

03:04

(24) Kerkuil

(25) Fuut

We stoppen op diverse locaties langs de Deeneplaatweg, maar een bonus zit er niet in. Bij de Pannenkoek roept een Bosuil, die we overigens later op vele locaties zouden horen. De start is stroef.

03:30

(26) Bosuil

Polder Maltha is de volgende stop. Sinds halverwege de jaren 90’ is deze landbouwpolder teruggeven aan de getijdennatuur van de Biesbosch. De dynamiek is groot, maar moerasvogels doen het er nog steeds goed. We horen in korte tijd meerdere Waterrallen en in de verte nog een Roerdomp.

03:37

(27) Waterral

(28) Waterhoen

(29) Knobbelzwaan

(30) Tureluur

(31) Groenpootruiter

(32) Boerenzwaluw

We slingeren door de Noordwaard en zien enkele reeën en hazen. Nabij de Muggenwaard horen we meer Groenpootruiters. Een loeiende waterbuffel en een baltsende Zomertaling compenseren het missen van weer een Steenuil.  We hebben geluk met een mannetje Ransuil! Een soort die we niet hadden verwacht.

04:05

(33) Zomertaling

(34)  Ransuil

(35) Grote mantelmeeuw

(36) Kleine Mantelmeeuw

Het is tijd voor onze korte vaartocht in de Brabantse Biesbosch. De eerste bevers zwemmen voorbij. De koffie smaakt goed en een gevulde koek breekt zo lekker de dag. We gaan naar de Ruwe Hennip. Sinds kort heeft Staatsbosbeheer hier maatregelen genomen om het rietmoeras gronding te vernatten. Dit heeft resultaat, want we zien in de schemer een invallende Roerdomp en we horen Porseleinhoentjes roepen. Daar was deze polder dus voor bedoeld. We horen twee keer een Wielewaal. Vermoedelijk uit de populieren bij de ‘Bevert’, vers aangekomen?

04:40

(37) Oeverloper

(38) Gekraagde roodstaart

(39) Rietgors

(40) Zilvermeeuw

(41) Zanglijster

(42) Blauwe reiger

(43) Porseleinhoen

(44) Winterkoning

(45) Wielewaal

Een Klein of Kleinst Waterhoen is kennelijk nog niet aangekomen, maar dit lijkt echter een kwestie van tijd. We varen richting het Buitenkooigat. Eén van die fantastische kreken dwars door doorgeschoten grienden en oudere wilgenvloedbossen. We zijn blij met zingende Roodborst en zetten de motor uit bij een voorbij zwemmende Bever. De vogels komen los.

5:05

(46) Merel

(47) Zwartkop

(48) Boomkruiper

(49) Matkop

(50) Roodborst

(51) Tjiftjaf

(52) Fitis

(53) Grasmus

(54) Tuinfluiter

(55) Koolmees

(56) Buizerd

(57) IJsvogel

(58) Visarend

We meren af bij de Noorderplaat. Ook hier is een flinke opknapbeurt gaande geweest. Klepduikers, vernatting en straks prachtig waterriet (!?) Een muur van vogelgeluid. Genieten van de roze luchten waardoor we bijna vergeten te scoren. We zijn competitief ingesteld, maar bovenal hele grote natuurliefhebbers. In de aangrenzende Keizersdijk hoor ik een snel roffelende Kleine Bonte Specht, dat is een fijne. In het rietland horen we alweer een Roerdomp (nummer 3 al van de nacht). Op grote afstand vliegen twee Grote Zilverreigers voorbij. Onbegrijpelijk genoeg geen broedvogel in de Biesbosch en dus lastig.

05:30

(59) Grote Zilverreiger

(60) Zwarte Kraai

(61) Kleine Bonte Specht

(62) Bruine Kiekendief

(63) Gierzwaluw

(64) Kuifeend

(65) Holenduif

(66) Grote Bonte Specht

(67) Gele Kwikstaart

(68) Aalscholver

(69) Baardman

(70) Spreeuw

(71) Witte Kwikstaart

(72) Kokmeeuw

(73) Vink

(74) Heggemus

(75) Pimpelmees

Na de heerlijke zonsopkomst op de Noorderplaat varen we door naar Spaarbekken de Honderden Dertig. Een goede plek, want eerder dit voorjaar zagen we hier Kuifduiker, Middelste Zaagbek en Grote Zaagbek. De moeite waard voor een korte blik. We zien ondertussen Bever 9 en 10. We doen allemaal ons werk. Bas vindt een groep van vijf Middelste Zaagbekken, ik zie twee hoge Zwarte Sterns, Joey ontdekt een Grauwe Vliegenvanger en Theo hoort een Boompieper. We horen ook Roerdomp nummer 4, vanuit droog rietgors met wat vliertjes. Ondertussen komt de ‘terror’-Zeearend driftig voorbij flappen.

06:34

(76) Putter

(77) Tafeleend

(78) Middelste Zaagbek

(79) Appelvink

(80) Visdief

(81) Boompieper

(82) Grauwe vliegenvanger

(83) Lepelaar

(84) Zwarte stern

(85) Regenwulp

(86) Kauw

(87) Zeearend

We varen terug en horen een actief roepende Boomklever en zien een verbluffend fraaie Kleine Bonte Specht. De laatste soort is algemeen in de Biesbosch, maar altijd weer lastig om verplicht te moeten zien. Verder roepen er Havik en een paartje Staartmees.

08:15

(88) Havik

(89) Boomklever

(90) Gaai

(91) Staartmees

Het varen is heerlijk, maar speltechnisch een onhandige vorm. We besluiten om de boot weer snel naar de haven te brengen en verder te gaan in de Noordwaard. Lastige soorten zoals Baardmannetje, Appelvink, Boomklever en Kleine Bonte Specht  zaten immers in de tas.

Tijdens onze eerste stop in de Noordwaard gaat het gelijk goed. Bas (altijd vlijmscherp) Verhoeven ontdekt een stukje rug van een Watersnip en in wat lage struiken zitten Tapuit en Paapje.

09:00

(92) Kneu

(93) Huismus

(94) Bosruiter

(95) Veldleeuwerik

(96) Tapuit

(97) Paapje

(98) Torenvalk

(99) Graspieper

(100) Watersnip

(101) Stormmeeuw

(102) Groenling

Sinds lange tijd verblijven er maar liefst twee Kleine Geelpootruiters in de Biesbosch. Een onvolwassen vogel en een adulte. Het is Joey Braat die zijn eigen vondst van weken geleden in beeld krijgt. Ik zie een fraaie Dwergmeeuw en Theo Muusse trekt er 3 Pontische Meeuwen uit.

09:15

(103) Slobeend

(104) Zwarte Ruiter

(105) Kleine Geelpootruiter

(106) Ekster

(107) Ringmus

(108) Smient

(109) Bontbekplevier

(110) Noordse kwikstaart

(111) Dwergmeeuw

(112) Pontische Meeuw

(113) Huiszwaluw

(114) Oeverzwaluw

We zitten op de Banddijk en voorzichtig kijkt Bas Verhoeven richting het noorden. Niet om de Nieuwe-Merwede te checken, maar vooral de daar achter liggende Sliedrechtse Biesbosch. Verbaasd kijken we naar een verre adulte man Beflijster in een wilgje. Vast in een andere postcode, maar met 60x zoom prima te zien. In de Muggenwaard is het raak! We gingen voor zekerheid vast Smient en Pijlstaart intikken , dat lukt en op het zelfde moment zie ik tegelijk met Joey twee Steltkluten lopen. Fijn!

09:30

(115) Beflijster

(116) Pijlstaart

(117) Steltkluut

(118) Kemphaan

(119) Kolgans

Een hele berg Groenpootruiters, Bosruiters en kemphanen laten we achter ons. Het is laag water en lastig te zien. We checken een plek voor Dodaars, maar die soort lijkt toch echt verdwenen. Een stop in de Hardenhoek is goed voor Braamsluiper en weer een whoempende Roerdomp. We horen een veel roepende Buidelmees. Een derde-kalenderjaars Geelpootmeeuw is een fijne bonus.

09:50

(120) Braamsluiper

(121) Buidelmees

(122) Brandgans

(123) Geelpootmeeuw

We balen even als de Spieringsluis opengaat, want dat kost tijd. We stappen even uit en dan horen we een luid roepende Sijs. Ongelooflijk. De vogel gaat boven in een boom zitten naast de sluis en als de slagbomen weer opengaan vliegt hij door. Een heerlijke Big Day-soort.

11:00

(124) Sijs

(125) Turkse Tortel

We rijden via de Deenenplaatweg richting de strekdam van de Anna-Jacominaplaat. Een geweldige plek voor roofvogels en landtrek. Hier was vandaag ook een Grote Zaagbek waargenomen. Een soort die we eerder deze ochtend gemist hadden op het spaarbekken. Onderweg zien we Roodborsttapuit. Op de dam ontmoeten we Bert de Jong en die wijst ons keurig de man Grote Zaagbek aan. We kijken inmiddels richting noordwest de Dordtse Biesbosch in. Een groepje Zwarte Sterns (17 stuks) levert helaas geen extra moerasstern op, maar een meermaals roepende Roodkeelpieper is een dikke vette knaller! We zien twee overtrekkende Visarenden en weer een Geelpootmeeuw.

11:45

(126) Roodborsttapuit

(127) Sperwer

(128) Grote Zaagbek

(129) Roodkeelpieper

Ondertussen bereiken ons vele berichten via de Biesbosch-App. Martijn Renders heeft bij een drietal gelige ‘bloemdingen’ een groepje Temmincks Strandlopers. We besluiten ze te twitchen, want het is absoluut een bonus. Makkelijk is het niet, maar uiteindelijk zien we de ‘sneaky muizen’ staan. We tikken vervolgens eenvoudig het Nonnetje met lamme vleugel binnen en zien een prachtig  mannetje Strandplevier.

12:30

(130) Temmincks Strandloper

(131) Boomvalk

(132) Nonnetje

(133) Strandplevier

Een rondje spaarbekken Petrusplaat stond op de planning, dat kon nog net, voordat we een gereserveerde friet met saté hadden geboekt in het restaurant de Brabantse Biesbosch. De ronde is bijzonder effectief. Een vol in zomerkleed verkerende Kuifduiker zit midden op het bekken en een tweetal Wielewalen vallen in. Bijna aan het eind van het rondje zien we ook nog een zomerkleed Geoorde Fuut. Op het veldje naast het bedrijfsgebouw loopt een behoorlijke flock met Noordse Kwikstaarten. Er is echt heel veel aankomst vandaag! Op het eiland van de Hardenhoek zien we diverse Zwartkopmeeuwen op de kolonie en loopt Kleine Geelpootruiter (nummer twee) opeens tussen de Watersnippen.

12:40

(134) Kuifduiker

(135) Geoorde Fuut

(136) Zwartkopmeeuw

Tijdens de lunch, friet met kipsaté, precies om 13.00 uur geserveerd, is het rustig en doe ik een aantal belletjes. Als we richting de auto lopen is het Joey Braat die scherp is: een Smelleken vliegt hard over gevolgd door een 'ringtail'-kiekendief. Alle kenmerken kloppen voor Steppekiekendief en de (magere) plaatjes spreken dat niet tegen. We proberen de vogel nog oostelijk af te snijden met de auto, maar meer dan een heel ver stipje zien we niet.

13:40

(137) Smelleken

(138) Steppekiekendief

Opnieuw een rondje Noordwaard levert een horizontaal liggende vrouw Slechtvalk op in de broedhouding. Via de Biesbosch-app worden we getipt door Michel Kapoen dat er een Zwarte Wouw aan komt cirkelen. We staan op een hoog punt en zien een Kleine Zilverreiger opvliegen en een Blauwe Kiekendief jagen. Niet veel later komt de Zwarte Wouw keurig over cirkelen en heeft direct de lokale Visarend in zijn nek.  

14:00

(139) Kleine Zilverreiger

(140) Slechtvalk

(141) Blauwe Kiekendief

(142) Zwarte Wouw

Het is nu erg warm en we hadden nog een paar klusjes te doen ten oosten van Werkendam. We starten in het bos waar een Grote Lijster territorium houdt. In een mooi ruig droog rietgorsje met diverse struiken horen we een aarzelende Bosrietzanger zingen! Mooi, want pas de eerste voor het werkgebied. De Grote Lijster geeft niet thuis, maar we horen wel op twee plekken Groene Specht en zien een Zwarte Roodstaart. In het uiterste noordoosthoekje van het ‘telgebied’ zien we een Roek, afkomstig uit de kolonie van Gorinchem.

15:30

(143) Bosrietzanger

(144) Groene Specht

(145) Zwarte Roodstaart

(146) Roek

De dakgoten van de bekende Steenuilen zijn vermoedelijk veel te warm, want we dippen de soort weer. We krijgen de tip van Menno van den Bosch dat er een Steenloper  in de Muggenwaard zit. Dat is een hele aardige voor een binnenland-Big Day. We zien een fraaie zomerkleed Steenloper, twee Steltkluten, maar ook een Zilverplevier. In een nieuwe slenk loopt een fantastische groep Noordse Kwikstaarten met een overtuigende Engelse Kwikstaart. De gehoopte Citroenkwikstaart zit er ook deze keer niet tussen..

16:35

(147) Steenloper

(148) Zilverplevier

(149) Engelse Kwikstaart  

Uiteraard stoppen we nogmaals bij polder Hardenhoek. Het zou niet de eerste keer zijn dat er aan het eind van de dag opeens leuke steltlopers op de vele drooggevallen slikplaten zouden lopen. Het is raak, in heel hard tegenlicht en met warmte trillingen ziet Bas twee kleinere strandlopers. Als de vogels opvliegen en veel dichterbij komen zitten zien we dat het een Bontje en een Drieteenstrandloper zijn! Plus twee.

Er komt nog een fraai groepje strandlopers aanvliegen. Dit maal drie Drieteenstrandlopers en een Krombekstrandloper in vol zomerkleed. De ‘good old’ Hardenhoek liet ons niet in de steek. Ondertussen zien we ook een hele wolk Zwarte Sterns en een paar 'verse' Dwergmeeuwen. In de verte zien we een luchtgevecht tussen twee Zeearenden en weer een Smelleken. Het is Bas Verhoeven die in een ander postcode-gebied een Rode Wouw ziet cirkelen. De zwaar gehavende vogel cirkelt rustig het werkgebied in en is uiteindelijk prima te zien.

17:20

(150) Drieteenstrandloper

(151) Bonte Strandloper

(152) Krombekstrandloper

(153) Rode Wouw

We rijden nog één keer de Deeneplaatweg uit. Het is ongekend hoeveel Noordse Kwikstaarten we zien lopen tussen de koeien. We tellen er bijna 100! We checken en zien meerdere witkelige exemplaren. Een volledig adulte Zeearend gaat op het wandelpad van De Hoge Hof zitten en enkele Boompiepers vliegen op. Geen nieuwe soorten voor nu. Dan komt de hele enge piep uit Everdingen. Een Bastaardarend in zuidwestelijke richting, door Bram Rijksen …

We staan geïnstalleerd op de Banddijk en zien Lopik bijna liggen. Helaas komt de arend niet langs, maar krijgen we wel een man Witoogeend cadeau. De soort is even daarvoor ontdekt door (ja, alweer) Menno van den Bosch, een fijn ongeringd mannetje in de Muggenwaard. Een tweetal Blauwe Reigers met een Purperreiger maken het feest compleet. Uit het niets vliegt er een roepende Kramsvogel over…Ja zo’n dag was het!  

18:30

(154) Witoogeend

(155) Purperreiger

19:55

(156) Kramsvogel

Toch wordt het nog even een race tegen te klok. We hopen stellig op Witgat en een extra bonus. We checken Ganzewei, Galeiwaard en de Hardenhoek opnieuw. Het ligt er allemaal even schitterend bij, de lucht kleurt oranje en overal vliegen moerassterns, lopen ruiters en zingen rietvogels. In de schemer proberen we nog één keer Grote Lijster op twee locaties. Helaas! Die zit er niet in. De goed bewaarde Patrijs lukt wel. Driemaal is scheepsrecht. 

(157) Patrijs

De afsluitende soort horen we op het Eiland van Dordrecht. In de nacht hadden enkel Theo en Joey een Steenuil waargenomen. Dit werd alsnog goed gemaakt rond 23:15 en betekende de laatste soort voor de Big Day. Wat een dag.

(158) Steenuil

Samenvattend

Eigenlijk hebben we heel erg weinig gemist. Normaal gesproken zijn Ooievaar, Witgat, Rouwkwikstaart en Dodaars te doen. Deze soorten kregen we niet gevonden. De lijst met bonussen en bijzondere soorten is echter vele malen groter: Kleine Geelpootruiter (2), Roodkeelpieper, Steppekiekendief, Steltkluut (2) , Strandplevier, Rode Wouw, Zwarte Wouw, Blauwe Kiekendief, Visarend (9) , Zeearend (3), Temmincks strandloper (17), Steenloper, Witoogeend, Beflijster, Noordse Kwikstaart (200+), Sijs, Kramsvogel, Purperreiger, Kleine Zilverreiger, Krombekstrandloper , Drieteenstrandloper (4), Geelpootmeeuw (3), Dwergmeeuw, Buidelmees (2), Smelleken (4) en Pontische Meeuw (5).

Wat een geweldige score op zo’n kleine oppervlakte. Waar je vroeger tussen de suikerbieten en de aardappels naar vogels moest zoeken, tikken we vandaag de 158 vogelsoorten aan! De nieuwe natuur in de Biesbosch is mega en je hebt er niet eens een boot voor nodig. Een beetje zuidoostenwind is wel erg fijn overigens!

Thomas van der Es

Het Big Day-team (Hans Gebuis)