DB Terugblik

Een terugblik op de waarnemingen van de afgelopen periode.

1 - 31 januari

21 februari 2021  ·  Diedert Koppenol  ·  3797 × bekeken

Het nieuwe jaar begint met een vliegende start. Net nu iedereen weer wat bekomen is van het heftige nieuws dat bekend werd gemaakt tijdens de DB Vogelweek, barst de volgende bom alweer. Wij hadden geen duidelijke instructies achtergelaten over de casus Roze Peli! Natuurlijk gaat het dan meteen mis. Over de uitslag zijn wij niet ontevreden, maar zonder draagvlak van dit populaire medium loopt dat natuurlijk meteen weer op vechten uit. En dan scoort Midway ook nog eens de ene zeldzaamheid na de andere, terwijl hier amper iets gebeurt om de meute af te leiden. Daarom maar snel weer een nieuwe editie van de Terugblik! Brood en spelen! We blikken terug op januari:

Hoogtepunten

Kortbekzeekoet

Op 3 januari werd op het Veerse Meer een Kortbekzeekoet ontdekt. De vogel bleek achteraf al sinds 30 december aanwezig, maar was constant gedetermineerd als Zeekoet. De eerste dag konden er nog enkele spoedige Zeeuwen aanschuiven en de volgende dag was het ruim baan voor de rest van Nederland. Sinds het halfdode dier dat zich in de zomer van 2012 langs de Kustweg bij het Lauwersmeer ophield en later nog bij Den Helder dobberde, had Nederland geen twitchbaar geval meer gehad. Een dode vogel in 2018 mocht de pret niet drukken, maar na 8,5 jaar werd de soort voor iedereen die op vakantie was of nog in de luiers zat weer ontblokt. Gelukkig had deze Kortbekzeekoet ook nog eens een mooie locatie uitgekozen voor wat betreft de coronamaatregelen. Vanaf de parkeerplaats of zelfs vanuit de auto liet hij zich eenvoudig bekijken, mits hij niet bezig was met één van zijn lange duiken. Tippie van mij: doe niet je auto aan om de kachel te laten draaien, zeker niet als je een zwakke accu hebt. Via deze weg wil ik de man met startkabels nogmaals danken voor zijn hulp!

Kortbekzeekoet Uria lomvia, Veerse Meer, 8 januari 2021 (Marcel Klootwijk)

Het betreft bij aanvaarding het 11de geval voor Nederland en nog maar de tweede twitchbare. De dichtstbijzijnde broedplaats ligt zo ongeveer in Noord-Noorwegen, op het eiland Hornøya, waar er ongeveer 550 broeden. Gezien deze noordelijke ligging is het niet verrassend dat er zo weinig aangetroffen worden en die dan ook nog in levende staat zijn. Deze Kortbekzeekoet leek het echter wel naar zijn zin te hebben en bleef nog in ieder geval de gehele maand rondduiken op het Veerse Meer.

Kortbekzeekoet Uria lomvia, Veerse Meer, 9 januari 2021 (Luuk Punt)

Kortbekzeekoet Uria lomvia, Veerse Meer, Zeeland, 10 januari 2021 (Thijs Glastra)

Overzicht

Eenden en ganzen

Mogelijk verdient deze soort zelfs een plek in de Hoogtepunten, maar voorlopig zal ik dit niet-twitchbare geval hier nog maar even plaatsen. Op 20 januari werd bij Onstwedde in Groningen weer een spannende rietgans gefotografeerd. Deze keer waren er ook weer goeie foto's, aan de hand waarvan dit exemplaar gedetermineerd kon worden als Taigarietgans. Hoop doet leven, maar ondanks meerdere zoekpogingen kon de vogel niet weer gelokaliseerd worden in de dagen na de ontdekking. Op naar de volgende!

Taigarietgans Anser fabalis, Onstwedde, 20 januari 2021 (Rik Wever)

Op 25 januari werd de Ringsnaveleend die zich al enige tijd in Groningen ophoudt weer teruggevonden, bij Bierum ditmaal. Ook de 26ste was dit mannetje nog aanwezig. Iets eerder, op 24 januari, werd een Amerikaanse Wintertaling gefotografeerd bij Scherpenissepolder in Zeeland. Ook dit dier was amper weggelegd voor enig ander geïnteresseerd publiek. Stomme vogels, altijd maar wegvliegen, vast onderweg naar de Pacifische Oceaan...

Ringsnaveleend Aythya collaris, Bierum, 26 januari 2021 (Folkert Jan Hoogstra)

Andere watervogels

Vogels die ook van vliegen houden zijn Zwarte Ibissen. Deze maand hadden we er weer een paar nieuwe gevallen bij, maar het exemplaar van de Griet- en Vriesekoopsche Polder in Zuid-Holland was ook heel januari nog aanwezig. De eerste nieuwe van deze periode werd op 3 januari ontdekt bij Blokzijl (OV) en was daar één dag ter plaatse. Dan volgt de 'Zwibis' van Kattendijke in Zeeland, die op 7 januari ontdekt werd en tot en met 25 januari aanwezig bleef in deze omgeving. Twee individuen hadden deze maand hun zinnen gezet op iets meer open water; op 13 januari werd er melding gedaan van een Zwarte Ibis in het Twistvlietpark in Zwolle en deze bleef nog tot aan 20 januari in het park en de nabijgelegen jachthaven rondhangen. Op 16 januari werd kort een overvliegend exemplaar waargenomen, vermoedelijk vanaf een balkon, in Lelystad, die de daling ingezet leek te hebben. Wonder boven wonder werd de vogel aangetroffen op de steiger van Lelystad Haven en rustte daar even lekker uit. Na een tijdje was het wel weer mooi geweest en werd de reis voortgezet richting west en werd hij even later nog opgepikt vanaf de zeedijk.

Zwarte Ibis Plegadis falcinellus, Zoutewegje, Kattendijke, 23 januari 2021 (Lennart Verheuvel)

Dan nog het zware nieuws waar ik al naar refereerde in de inleiding. Helaas is onze grote vriend de Roze Pelikaan van afgelopen jaar keihard afgewezen door de CDNA. We hebben zijn tocht door Nederland met plezier gevolgd en zo’n oordeel als dit komt dan ook hard aan. Blijkbaar mag je van de CDNA niet bij andere ouders dan de jouwe opgroeien. Ik spreek niet van discriminatie, maar ik denk dat de commissieleden zichzelf eens goed in de spiegel moeten aankijken. Weten zij wel echt wat het is om een Roze Pelikaan met identiteitsproblemen te zijn? Wat is dan precies nog atypisch, als jouw vader en moeder stierven toen je nog een kuiken was en de Ooivaars jou adopteerden?

Roze Pelikaan Pelecanus onocrotalus, Reestdal, 18 augustus 2020 (Peter van de Braak (bewerkt door Diedert Koppenol))

Anyway, who am I kidding? Good riddance! Allemaal lekker -1 en een schonere lijst. Wie weet maakt collega Lonnie er wel weer een mooi filmpje over en hebben we er allemaal nog wat aan.

Zeevogels, meeuwen en sterns

De categorie zeevogels zal ons deze maand van de bulk aan waarnemingen moeten voorzien. Zo werden deze maand nog enkele Papegaaiduikers gemeld, alle in Noord-Holland. Op 4, 5 en 6 januari vloog een exemplaar langs Trektelpost Camperduin en op 10 januari vloog er één langs Paal 15 op Texel. Vanaf 5 januari bevond zich ook een Zwarte Zeekoet op Texel, in de haven van Oudeschild. Dit tamme dier werd veelvuldig getwitcht en bleef nog tot en met de 31ste aanwezig, waarschijnlijk wachtend op de dood. Al is het nog maar de vraag of men op Texel wel echt leeft. Hopelijk weet deze Zwarte Zeekoet een beter heenkomen te vinden. Ook in Zuid-Holland, bij de Brouwersdam, bevondt zich weer een Zwarte Zeekoet. Aan het begin van de maand kon het adult winterkleed exemplaar helaas niet vaak gevonden worden, maar vanaf de 26ste was hij (vermoedelijk dezelfde) terug, nu in zomerkleed, en liet zich geregeld goed bekijken tot het eind van de maand. Een leuke bijvangst voor diegenen die de Kortbekzeekoet bezochten.

Zwarte Zeekoet Cepphus grylle, Oudeschild, Texel, 9 januari 2021 (Daniël Boer)

Het meeuwenkartel bleef grotendeels nog handel drijven op dezelfde plekken als in december. De Grote Burgemeester van het Oostvoornse Meer en de Maasvlakte was nog tot en met 3 januari aanwezig, het exemplaar van de uiterwaarden van Deventer (OV) was heel januari aanwezig en deed ook af en toe Gelderland aan en ook de Grote Burgemeester van Medemblik was nog tot en met 31 januari ter plaatse en werd veelvuldig getwitcht. Op Texel hield een tweede kalenderjaar Grote Burgemeester zich t/m 25 januari op bij de Zanddijk nabij Zuid-Eierland. De opperburgemeester van Vlissingen was er ook nog steeds, maar deed op 2 januari een verkenningstocht naar nieuwe smokkelroutes bij de Sloehaven van Vlissingen-Oost. Voor de twitchers van de Kortbekzeekoet vormde een tweede kalenderjaar vogel bij Westkapelle een leuke bijvangst en deze werd ook veelvuldig bezocht. Nieuwe vogels werden gevonden op 11 januari op Terschelling, 20 januari bij de Griene Dyk nabij het Sneekermeer. Op 9 januari vloog ook nog een eerste winter langs IJmuiden.

Grote Burgemeester Larus hyperboreus, Westkapelle, 9 januari 2021 (Luuk Punt)

Grote Burgemeester Larus hyperboreus, Wieringermeer, 17 januari 2021 (Fred Visscher)

Kleine Burgemeesters waren nog steeds in kleine getale aanwezig. Op 1 januari vloog een tweede kalenderjaar Kleine Burgemeester richting noord bij de Zuidpier van IJmuiden. Een ander nieuwjaarsexemplaar werd op 1 januari ontdekt in de Binnenhaven van Vlissingen en deze tweede kalenderjaar Kleine Burgemeester was ook de volgende dag nog aanwezig. Op 8 januari werd bij Dordrecht een tweede kalenderjaar ontdekt en deze heeft zich tot en met 31 januari in deze omgeving opgehouden. Het individu van Westkapelle was nog t/m 21 januari aanwezig en de laatste Kleine Burgemeester van deze periode werd op 31 januari gemeld bij Telpost De Vulkaan. De Kumliens Meeuw was nog de gehele maand aanwezig in Julianadorp, maar door het embargo is het nu lastig(er) om te volgen of er nog uitstapjes gemaakt zijn.

Kleine Burgemeester Larus glaucoides, Westkapelle, 9 januari 2021 (Kees de Vries)

Kumliens Meeuw Larus glaucoides kumlieni, Julianadorp, 2 januari 2021 (Eduard Sangster)

Zangvogels en de rest

We beginnen hier ook naarstig te verlangen naar nieuw bloed, maar vooralsnog is er ook in deze categorie vrij weinig nieuws te melden. De Humes Bladkoning van Noordwijk was nog tot en met de derde van deze maand aanwezig en die van Geldermalsen tot en met 26 januari. De Bruine Boszanger van Voorhout werd nog tot en met 2 januari waargenomen maar bleek op 22 januari nog steeds aanwezig, die van Den Helder zat er tot en met 25 januari en het exemplaar op Schiermonnikoog was nog t/m 17 januari aanwezig. Ook het individu dat zich in Exloërveen ophield was deze maand nog aanwezig, tot en met 23 januari, en lang genoeg om in de sneeuw rond te stappen wat enkele vrij unieke beelden opleverde. Een nieuwjaarsdagvogel werd langs het Trekvogelpad bij de Lepelaarsplassen gevonden in Flevoland. Verder werden nieuwe Bruine Boszangers ontdekt op 2 januari, te Maastricht langs de rivier de Jeker en in natuurgebied de Grutte Wielen in Friesland. Deze laatste was alleen nog maar op 3 januari aanwezig, terwijl de Limburgse vogels (twee!) tot en met 10 januari rondhipte in de bosschage. Op 31 januari werd nog een Bruine Boszanger ontdekt bij het Veluwemeer aan de rand van Harderwijk (GE).

Humes Bladkoning Phylloscopus humei, Noordwijk, 1 januari 2021 (Garry Bakker)

Bruine Boszanger Phylloscopus fuscatus, Exloërveen, 17 januari 2021 (Frits Hoogeveen)

Bruine Boszanger Phylloscopus fuscatus, Kampeerboerderij De Branding, Schiermonnikoog, 1 januari 2021 (Tjomme Fernhout)

De derde halimodendri Vale Braamsluiper voor Nederland werd op 1 januari ontdekt in het Diemerpark en was ook de volgende dag nog aanwezig. Aan de hand van DNA-onderzoek is ook dit exemplaar door Peter de Knijff gedetermineerd. Hoe hij dat deed is terug te kijken in deze lezing van de DB Online Vogelweek. Op 1 januari werd een Dwerggors ontdekt in een buitenwijk van Drachten City. Deze leuke tuinsoort was hier nog aanwezig tot en met de 10de. Dankzij het embargo zou je 'm bijna vergeten, maar de Zwartkeellijster van Utrecht was nog geheel januari aanwezig. Met al die gevallen om ons heen en dit pleisterende beest is deze soort nu wel steevast gedegradeerd tot de subregionen.

Zwartkeellijster Turdus atrogularis, Hoograven, Utrecht, 22 januari 2021 (Julian Bosch)

Zwartkeellijster Turdus atrogularis, Hoograven, Utrecht, 1 januari 2021 (Frank Coenjaerts)

Dwerggors Emberiza pusilla, De Sanding, Drachten, 2 januari 2021 (Marc Bleijerveld)

Vale Braamsluiper Sylvia althaea halimodendri , Diemerpark, Amsterdam, 2 januari 2021 (Wil Schep)

Nieuws uit de WP

Ook in de rest van de WP heeft de winter haar intrede gemaakt. Echter, met zo'n groot werkgebied valt er altijd wel wat te beleven. Aan het begin van deze maand kwam er spannend nieuws uit Scandinavië. Op 2 januari werd een Canadese Kraanvogel (Sandhill Crane) gefotografeerd in Denemarken, Vordingborg. Later bleek dat deze eerste winter Canadese Kraanvogel al van 13 oktober tot en met 19 november in Zweden was gezien. Indien aanvaard betreft het hier het tweede geval voor Zweden en Denemarken en het 11de geval voor de Western Palearctic.

Wij zijn niet het enige land dat discussies voert over de herkomst van zwemvliezen en hun kans op aanvaarding. In Polen werd op 9 januari een Siberische Taling (Baikal Teal) gefotografeerd, een mannetje. Indien deze de toets van de nationale commissie doorstaat, zal hij te boek staan als het eerste geval voor Polen. Een dag later werd in Kent een Witkeelgors (White-throated Sparrow) ontdekt, die al enige dagen aanwezig bleek te zijn. Dankzij de strenge coronamaatregelen in de UK konden er maar weinig mensen van dit 50ste geval genieten.

White-throated Sparrow Zonotrichia albicollis, Ashford, Kent, Verenigd Koninkrijk, 12 januari 2021 (Emily Holbrook)

Terug naar het oosten, want daar werd op 11 januari een nieuwe soort voor Turkije ontdekt. Bij Hatay werd een Indische Klifzwaluw (Streak-throated Swallow) ontdekt. Het betreft tevens pas de vierde voor de WP, maar dat kan ook deels te wijten zijn aan het feit dat men deze soort wellicht over het hoofd ziet. Zo zie je maar weer dat zelfs januari een tijd blijft om op te letten en ook zeker de cryptische soorten niet vergeten moeten worden. Niet dat ik nu meteen verwacht dat er een nieuwe soort voor de WP hier opduikt of.. euh.. Nevermind. Gauw door naar het westen, want op 11 januari begon ook iets dat later het begin van een influx bleek. De eerste van een handvol exemplaren Afrikaans Purperhoen (Allen's Gallinule) bereikte toen Tenerife, het 20ste geval voor de Canarische Eilanden.

Op 15 januari werd in Noorwegen een eerste winter Amerikaanse Zilvermeeuw (American Herring Gull) gefotografeerd en indien aanvaard betreft het hier het tweede Noorse geval. Ondanks dat de UK er al veel scoort, blijft deze soort toch opmerkelijk schaars in de rest van Europa. Onze hoop blijft gevestigd op de meeuwenmannen zoals Leon Edelaar en ooit zal het hen lukken deze soort toe te voegen aan de Nederlandse lijst. Zolang de zandsuppleties de voorraad blijven strekken. Een dag laten scoren we in België de tweede dubieuze zwemvlies. Dit mannetje Siberische Taling was vorig jaar ook al waargenomen, maar op 6 december voor het laatst gezien op zijn oude stek. Een week later dook hij op bij Sint-Agatha-Rode en daar werd hij op 22 januari voor het laatst gezien. Lees hier meer over het Belgische geval in hun eigen Terugblik.

Amerikaanse Zilvermeeuw Larus smithsonianus, Honningsvåg, Noorwegen, 15 januari 2021 (Ingar Støyle Bringsvor)

Polen wordt steeds beter in het ontdekken van zeldzaamheden schijnt het, want ook op 18 januari vestigen wij onze aandacht op dit land. Eerst gedetermineerd als Zwartkeelheggenmus, wat velen toch stiekem wat enthousiaster maakte, blijkt er een Bergheggenmus (Siberian Accentor) gevonden te zijn bij Pniewo. Deze 12de 'BeHeMu' voor Polen was nog tot en met 21 januari aanwezig.

Op 22 januari is het dan eindelijk D-Day voor de Afrikaanse Purperhoenen. Het weer was eerder niet goed genoeg blijkbaar, maar nu maken maar liefst drie exemplaren landing op de Canarische Eilanden, op Gran Canaria, Lanzarote en Fuerteventura. Het betreft hier de 21-23ste gevallen voor de eilandengroep, het totaal van Spanje op 40 gevallen brengend. Onze noorderburen weten van geen ophouden met goede soorten ontdekken. Op 23 januari wordt een adulte Kamtsjatkameeuw (Slaty-backed Gull) gefotografeerd in Finland, hun tweede geval. Zo'n brute meeuw is nu precies wat je van de winter verwacht. Een andere meeuwensoort die ook wel weer eens in de herhaling mag hier, is de Ringsnavelmeeuw (Ring-billed Gull). Op 24 januari werd er één gefotografeerd in Boekarest, een nieuwe soort voor de Roemeense lijst! Op diezelfde dag wordt een echte WP-MEGA op de plaat gezet op IJsland. Waarschijnlijk betreft het eerste-winter vrouwtje Canadese Boomklever (Red-breasted Nuthatch), al doet de foto op het eerste gezicht eerder aan een Blauwstaart of iets anders blauws denken en hangt er wat geheimzinnigheid omtrent de waarneming. Indien aanvaard betreft het nog maar het derde geval voor de WP en het tweede voor IJsland.

Kamtsjatkameeuw Larus schistisagus, Kuusankoski, Kouvola, Finland, 24 januari 2021 (Mika Bruun)

Het staartje van het WP-overzicht bevat ook nog enkele rammers. Op 25 januari wordt bij Ilhéu de Cima een Witstaartkeerkringvogel (White-tailed Tropicbird) gefotografeerd. Waarschijnlijk gaat het hier om één van de vogels die deze zomer ook op het Kaapverdische eiland gebroed hebben. Het heeft er dus alle schijn van dat dit paar zich hier ook echt gaat vestigen. Ook volgt er nieuws dat in 2019 in september een Arendbuizerd (Long-legged Buzzard) gefotografeerd is op de Shets. In thema met de erg leuke detectiveserie met dezelfde naam, was de determinatie van deze vogel blijkbaar ook vrij lang een mysterie en duurde het dus meer dan een jaar voordat dit bekend werd. Lees meer over het geval hier. Op 29 januari gaan we weer terug naar Kaapverdië, waar een (Black-capped Petrel) bij Fogo wordt gezien. Het betreft alweer het vijftiende geval voor de WP, terwijl er hier in februari nog één rondhing die achter de lokale Roodsnavelkeerkringvogels (Red-billed Tropicbirds) aanzat. Hierover valt te lezen in Dutch Birding 42.

De laatste dag van deze maand brengt ons naar de zuiderburen. In België wordt er langs de oever van de 'Barrages de l’Eau d’Heure te Cerfontaine' een Amerikaanse Oeverloper ontdekt. Het betreft alweer het vijfde geval voor het land, maar pas de tweede twitchbare. Het vorige twitchbare geval was alleen op de avond van 4 augustus te zien, dus dit geval zal voor velen de eerste mogelijkheid geweest zijn om de soort op de Belgische lijst te noteren. Daar kwam ook nog eens bij dat het nieuws pas een dag na de ontdekking doordrong op de 'tamtam', maar gelukkig bleef deze Amerikaanse Oeverloper nog meerdere dagen bij de oever foerageren. Verderop in het oosten, wordt in Oostenrijk een Kleine Kortteenleeuwerik (Lesser Short-toed Lark) ontdekt. Ervan uitgaande dat het hier inderdaad rufescens betreft, want dat is met de recente split natuurlijk de vraag, gaat het hier om het tweede geval voor Oostenrijk. Zelf weet ik de ID-parameters voor Heines Kortteenleeuwerik niet, maar mogelijk dat de Oostenrijkse commissie zich hier op gaat werpen.

Kleine Kortteenleeuwerik Alaudala rufescens, Oostenrijk, 31 januari 2021 (Jakob Vratny)

De glazen bol

Februari is niet per se een maand die meteen aan goede soorten doet denken. Het is statistisch gezien één van de slechtste maanden voor een Cosmic MindFucker op basis van subjectief onderzoek uitgevoerd door het Terugblik-team. Toch zijn er wel degelijk goede soorten gezien in deze maand, met name in het zwemvliezendepartement. Naast de standaard Kleine Toppers en een handvol Amerikaanse Smienten, staan er ook Bronskopeenden en Witkopeenden op de februarilijst. Bij deze soorten doet februari niet onder voor januari of december en is het voor Bronskopeend zelfs de hoogst scorende maand. Ook doet deze winterperiode totaal niet aan Yanks denken, maar er zijn twee Grijze Junco's, een Franklins Meeuw, een Kleine Kokmeeuw en ook nog wat Kleine Geelpootruiters vastgesteld in deze maand. Op dit moment zit er een Spotlijster in de UK, wat wel eens de beste soort van de Nederlandse lijst wordt genoemd. Laat die maar doorvliegen, hoog tijd voor een ontblocking daarvan. Verder zit er nog steeds een vermaledijde Rotskruiper in België die maar niet door naar noord wil vliegen. Genoeg te vinden dus! "Zoekt en gij zult vinden". - Matteüs 7:7-8

Spotlijster Mimus polyglottos, Kobbeduinen, Schiermonnikoog, 18 oktober 1988 (Hans Gebuis)

We willen alle waarnemers en fotografen hartelijk bedanken voor hun bijdrages aan dit verslag.
We would like to thank all observers and photographers for their contributions to this report.

Diedert Koppenol

Discussie

Wim Wiegant  ·  21 februari 2021  15:02

Het is -net als altijd- weer geweldig...!

Arnoud B van den Berg  ·  21 februari 2021  15:34

...nu dan toch weer eens met het oordeel van Wim...!

Luuk Punt  ·  21 februari 2021  16:07, gewijzigd 21 februari 2021  19:36

Zondagmiddag in februari, in het zonnetje, uit de wind, staalblauwe hemel,18 graden en een goed geschreven en héérlijk verhaal. Top!

Max Berlijn  ·  22 februari 2021  07:40

Mooi verhaal weer, even een opmerking omdat je de Brubo van Maastricht expliciet noemt; dat waren er twee

Tom van Spanje  ·  25 februari 2021  06:22

Pas op met die Spotlijsters

Joachim Pintens  ·  1 maart 2021  11:07

Fijn overzicht weer! En thanks voor de referenties!

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.

Feedback?