In Memoriam: Oscar Endtz (4 maart 1963 – 28 november 2017)

4 december 2017  ·  Max Berlijn  ·  12021 × bekeken

“Hee, is dat geen Witoogeend vrouwtje”? Zo stonden twee pubers van 13 in de tweede helft van de jaren 1970 duikeenden af te zoeken op een duinmeer in Meijendel nabij Den Haag, Zuid-Holland. Ze waren gewapend met goedkope kijkers en slechts de determinatiegids van Heinzel, Fitter en Parslow (veel later bekend als “het Heinzeldrama”). Het waren Oscar Endtz en ondergetekende, beginnende vogelaars en toen al geïnteresseerd in de zeldzamere onder de gewone soorten. Oscar was door een klasgenoot, Ronald Maas, geattendeerd op het feit dat je naast vogels thuis houden ook vogels buiten kon kijken. Dat vogels houden deden de beide pubers al jaren in een volière op hun slaapkamer (niet echt gezond). Oscar kreeg een door zijn vader gemaakte volière voor zijn verjaardag en ik had vrij snel daarna ook een “kooi”. Oscar was zeer succesvol in het kweken van met name Afrikaanse en Australische soorten. Hij kreeg Gouldsamadine Erythrura gouldiae en Zwartestaartastrild Estrilda perreini snel aan het broeden. Maar de ontdekking van het bestaan van leuke vogelsoorten rondom Den Haag ontstak een vuurtje dat tot op de laatste dag is blijven branden, soms wat heviger, soms wat zwakker, maar het was er altijd.

Ik kende Oscar al vanaf mijn vierde (!) omdat we samen de kleuter, basis en middelbare school hebben gevolgd. Met name op de middelbare school ontstond een vriendschap, mede door een natuurquiz op televisie, “Ja, natuurlijk”, van Kick Stokhuyzen. Zonder dat andere leerlingen het merkten (natuur was toen namelijk totaal niet cool) namen we maandag het programma van de avond ervoor door. Een volle 20 jaar van vogels kijken volgde. Het begon in de duinen van Den Haag en Park Sorghvliet en later het Scheveningse havenhoofd (onder de bezielende leiding van Frank Janssen) en daarna waren er de eerste buitenlandse fietsreisjes naar Camargue (Zuid-Frankrijk) en Jaca (Spaanse Pyreneeën). Toen we rijbewijzen kregen (waarbij Oscar uitgroeide tot een zeer solide chauffeur: “Je zet hem aan en als je er bent zet je hem weer uit”) kwamen er veel plekken bij zoals Flevoland (toen waren daar nog zo veel vogels dat je een volle dag nodig had) en Zeeland. Ook het buitenland opende zich met tripjes naar Spanje (met Ed Opperman en Rob ter Ellen) in een oude VW Golf in 1986, en we gingen zelfs naar Noord-India in 1987/88 (met vele jonge vogelaars uit Den Haag zoals Eduard en George Sangster). Tot januari 1996 twitchten en vogelden Oscar en ik vaak samen en beleefden vele hoogtepunten zoals de herontdekking van een Renvogel Cursorius cursor op een nu "Renvogelveld" geheten grasland bij De Cocksdorp op Texel, Noord-Holland (met onder anderen Karel Hoogteyling en Laurens Steijn). We ondergingen ook hilarische missers zoals Vroedmeesterpadden waarvoor we (samen met Peter Eerdmans) bijna het hele toenmalige twitchersgilde naar Landsrade, Limburg, haalden omdat we dachten dat we de eerste twitchbare Dwergooruil Otus scops hadden. Ook gezamenlijke buitenlandse tripjes hadden succes: zo zagen we mijn enige Maskerstekelstaart Nomonyx dominicus in Texas (met Jan van der Laan), misschien wel wilde Rosse Fluiteenden Dendrocygna bicolor in Noordoost-Spanje en het hoogtepunt was dat we tot de eerste vogelaars behoorden die in de winter van 1988/89 de door onder anderen Arnoud van den Berg herontdekte Dunbekwulpen Numenius tenuirostris twitchten in Marokko. Ik heb Oscar zelden boos gezien maar voor menigeen blijft een gebeurtenis op 31 oktober 1989 in het geheugen gegrift bij het door Jelle Scharringa een dag eerder ontdekte Stormvogeltje Hydrobates pelagicus op de pier van IJmuiden, Noord-Holland. Jan van der Laan kreeg er een vishaak van een werphengel in zijn kin en Oscar liep daarop kwaad naar de verantwoordelijke visser en smeet diens hele vissersgerei de zee in, onder luid appluis van alle aanwezige vogelaars.

In januari 1996 liet Oscar verstek gaan toen de Zwartkeelijster Turdus atrogularis van Den Helder, Noord-Holland, werd ontdekt. Kort daarvoor was zijn zeer gewenste tweeling geboren, Norbert en Suzanne, en als gevolg van zijn liefde voor en toewijding bij het opvoeden van deze kinderen stopte hij subiet met twitchen. Zijn motto was altijd “afspraak is afspraak”. De lijster bleef nog een hele tijd maar als ik mij goed herinner is hij ook later niet meer gaan kijken. Een aantal jaar hierna verhuisde hij met zijn gezin naar Frankrijk waar hij een mooie Chambre d’Hôtes in Le Mas-d'Azil, Ariège, opende. Hier bleef hij vogelen rond zijn huis dat ten noorden van de Franse Pyreneeën lag. Hij bouwde er (handig als hij was) een uitkijkplatform en hield zijn waarnemingen bij in een schrift. Soms trok hij er op uit om dan op het plateau in het departement Aude te vogelen waar hij onder meer een Ringsnaveleend Aythya collaris en een Buffelkopeend Bucephala albeola vond. Ook was hij een verdienstelijk fotograaf getuige een aantal foto’s in Dutch Birding. Soms was er een familievakantie naar een vogelgebied, altijd een eiland want dat was “overzichtelijk”, en dan probeerde hij er fanatiek alle endemen te zien.

Hij (en zijn drie broers) gebruikten onderling een speciale taal. Zo werd het woord “gezellig” gebruikt voor zaken die hij juist irritant vond en begroette hij bekenden met “Ha Baasje" of "He mannetje”, en dat taalgebruik is door een aantal van zijn vrienden overgenomen. Hij werd gekenmerkt door handigheid, betrouwbaarheid en doorzettingsvermogen maar helaas had hij ook een probleem met een toenemende zwaarmoedigheid. Het leven heeft zijn positieve en ook zijn mindere periodes. Zijn kinderen waren zijn alles, trots als een pauw; hij bood ze altijd een warm nest. Zijn scheiding viel hem echter zwaar. Hij wilde graag een gezellige oude opa worden en niemand tot last zijn met zijn problemen. Het vooruitzicht van een langdurige strijd blokkeerde zijn weg vooruit. De enige weg die hem restte was de weg naar boven, vrij als een vogel, in vrede zwevend boven ons allen.

Ons contact was in de loop der jaren minder intensief geworden. Wel belden we met de verjaardagen en we bezochten elkaar soms in de zomervakantie. Maar als er echt iets was (zoals het overlijden van mijn vader in 2010) stond hij er de dag erna. Ik ga je missen, “dag Baasje”!

Max Berlijn

Epen 2 december 2017

Recente foto van Oscar (Freek Endtz)

Twitch van Dunbekwulp Numenius tenuirostris, Merja Zerga, Marokko, 29 december 1988; van links naar rechts Jaap Eerdmans, Oscar Endtz, Karel Hoogteyling, Teus Luijendijk en Max Berlijn.

Max Berlijn en Oscar Endtz in Le Mas-d'Azil, Ariège, Frankrijk, augustus 2016.

Discussie

Max Berlijn  ·  4 december 2017  09:29

Hij wilde begraven worden in Den Haag. Vanwege repatriëring van zijn lichaam zal dat niet eerder dan volgende week zijn. Ik zal zodra de datum bekend is het hier plaatsen.

Eduard Sangster  ·  4 december 2017  10:13

Mooi verhaal Max! Oscar ken ik al vanaf mijn tiende. Na jaren zagen Oscar en ik elkaar dit jaar weer in juni in Finland, waar we samen een vogeltrip deden. Zie hier een foto van die trip: https://www.dutchbirding.nl/gallery/detail/20404?page=1#navbar-collapse. Erg gezellig, zoals vanouds. Oscar en ik hebben toen meteen het plan opgevat om naar Thailand te gaan voor de Lepelbek. As 22 februari zouden we gaan, de tickets waren al geboekt.

Leo JR Boon  ·  4 december 2017  10:35

Heel veel sterkte Max met het missen en verwerken van het verlies van Os. Uiteraard ook naar zijn kinderen, familie en zijn vriendenclub.

Bert de Bruin  ·  4 december 2017  10:53

Jeetje Max, wat erg...Oscar, vrienden vanaf je vierde! Sterkte!

Eduard Opperman  ·  4 december 2017  12:39

Een mooi verhaal Max voor een zeer mooi en bijzonder persoon. Sterkte voor zijn naasten.

Hans Gebuis  ·  4 december 2017  15:05

Hoewel ik Oscar niet beter kende dan van " in het voorbijgaan "doet dit verhaal van Max toch weer de koude rillingen over m'n rug lopen.Telkens als er iemand uit de oude DB-familie verdwijnt is dat toch weer schrikken.

Sterkte voor alle familie en vrienden. En zeker ook voor jou Max. 

Teus Luijendijk  ·  4 december 2017  23:30

Ben er ook nog steeds stuk van. Maar een mooi verhaal, Max, Oscar zou dat vast ook vinden.

Ruud Schenk  ·  5 december 2017  01:52

Max! Indrukwekkend opgetekend!

indrukwekkende reacties!

Een bijzonder mens neemt een bijzonder besluit!

In gedachten zag hij de Lepelbek!

sterkte voor zijn dichtbijen!

Jelle Scharringa  ·  5 december 2017  09:22

Indrukwekkend verhaal Max!


René van Rossum  ·  5 december 2017  11:19

Mooi dat je dit kon schrijven Max ... Veel sterkte !

En idd net wat Hans Gebuis schrijft doet het mij ook wat als er weer iemand uit de oude DB-familie verdwijnt ... Heb Oscar diverse keren ontmoet bij leuke soorten en toen was het altijd gezellig en lachen met hem !

Arnold Meijer  ·  5 december 2017  20:30

Dat is even schrikken zeg. Ik heb Oscar al in geen jaren meer gezien of gesproken, maar de weekendtripjes naar Denemarken voor Sneeuw- en Sperweruil in die grote Peugeot van hem staan me nog helder voor de geest. En niet te vergeten het zomertripje naar Marokko.

Jammer dat het even hem zo zwaar viel...

Max Berlijn  ·  5 december 2017  22:35, gewijzigd 5 december 2017  22:36

Sorry Arnold, ik had jou natuurlijk persoonlijk moeten informeren. Stom, Sorry!!

Wim Wiegant  ·  5 december 2017  22:42, gewijzigd 5 december 2017  22:43

Goed geschreven, Max. Mooier dan Ruud Schenk kan ik mijn reactie niet verwoorden...

Jaap Eerdmans  ·  6 december 2017  12:00

Max, wat heb je jullie band mooi neergezet.. sterkte met alles. Onze legendarische Dunbekwulptrip met Oscar zal ik uiteraard nimmer vergeten; voorruit er uit, maar Oscar reed maar door..... 

Arnold Meijer  ·  6 december 2017  12:09

@Max Geen probleem Max. Mooi In Memoriam.

Max Berlijn  ·  6 december 2017  19:32

Oscar zal op 12-12 om 14.00 uur begrafen worden op begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag. Na de plechtigheid is er een samenzijn in Pex, vlakbij in “de bosjes van Pex”. Dit ervanuitgaande dat het vervoer naar NL gaat zoals gepland.

Tessa Martens  ·  9 december 2017  21:58

Beste Max, je kent mij niet maar jij en Oscar vogelden eind jaren 70, begin 80 met mijn ouders die toen ver in de 50 waren. Zij vonden het enig om met jullie jonge jongens aan het havenhoofd te staan en waren onder de indruk van jullie kennis. Ik ben op her VCL jaren lang een goede vriendin van Freek geweest. Je verhaal over Oscar is erg mooi en persoonlijk. Voor jou sterkte met het verlies van je goede oude vriend. Tessa Martens. 

Max Berlijn  ·  11 december 2017  01:32

Beste Tessa, veel dank voor je bericht was/is jouw moeder Indisch? Ik herinner me een echtpaar namelijk die we vaak tegenkwamen.

Tessa Martens  ·  11 december 2017  19:29

Ja. Klopt helemaal. Lieve Indische moeder. En omdat mijn ouders Freek ook kenden hoorde ik vaak over jullie. Ze zeiden dan: we hebben gevogeld met de broer van Feeek en Max. Wat zijn die jongens toch goed. Dus ja, dat waren mijn ouders. Mijn vader een wat lange man die in die tijd de ziekte van Parkinson kreeg. Ik zal Freek nog wel apart mailen. Ik blijf het allemaal intens triest vinden. 

Max Berlijn  ·  28 december 2017  08:23

In het kader van deze “eindsprint” dacht ik dat het mooi was om de Witoogeend te sponsoren. Heb gevraagd of zijn naam bij de Witoogeend geplaatst kan worden.

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.

Feedback?