Hazelhoen

Fotogalerij

België

Zeldzaamheden België

Tetrastes bonasia · Hazel Grouse

Datum	31 maart 1990
Locatie	Nabij Ethe en Virton, Belgie
Fotograaf	Max Berlijn
Bekeken	8583 ×
	Vorige week is Kees Tiemstra onverwacht gestorven. Kees was een leeftijds/generatie-genoot van mij. Ik kende Kees niet zo heel goed en had vooral contact met hem via Gerard Steinhaus. Naar mate onze generatie tot de ouderen gingen behoren en er steeds minder van mijn generatie de hobby trouw bleven hadden Kees en ik meer contact als we elkaar soms tegen kwamen bij een twitch. De laatste jaren belde hij me zelfs wel eens bij hele goede soorten. Soms vroeg ik aan Gerard wel eens "Zeg heb je Everardus (zo noemde wij hem gekscherend, zijn tweede naam) nog gesproken"? Kees deed ooit een uitspraak die mij lang zal heugen toen hij de Siberische Taling van Almelo (de Eikelbijter zoals Gerard en ik deze vogel noemde) twitchte. "Ik moet wel even een emotionele hobbel nemen om deze op mijn lijst te zetten". Kees was bekend om zijn Ardennen expedities" en met hem zag ik ook mijn eerste twee Hazelhoenders in België waarvan dit er een was (plaatje uit mijn collectie van Arnoud van den Berg?). We vertrokken vroeg, op 16 maart 1991, samen met Klaas Eigenhuis (in een aparte auto), Hans van de Griendt (waar is die gebleven), Kees, Gerard en ik. We overnachten op de plek in de auto en bij zonsopkomst floten de Hazelhoenders om onze auto en lieten zich erg gaaf zien. Nu is dat niet meer mogelijk geloof ik. Kees liet mij vervolgens die dag met mijn redelijk nieuwe leaseauto de meest modderige weggetjes nemen in de Ardennen op zoek naar Rode en Zwarte Wouwen en Notenkrakers (met succes). Ik weet nog dat de paniek wel eens toesloeg of mijn auto dit allemaal wel schadevrij zou overleden. Mooie vent die Kees!

Discussie

Chris van Rijswijk · 31 maart 2020 16:36

Mooi die oude verhalen. Ik ken het hazelhoenverhaal ook, maar dan van Hans vd Griendt zelf. Die is nog steeds actief hoor, maar dan vooral als natuurfotograaf...

Jelle Scharringa · 31 maart 2020 16:57

Ja, Hazelhoen nu onmogelijk in de Ardennen.

De "eikelbijter"heb ik ook nooit goed kunnen verteren.

Max Berlijn · 31 maart 2020 18:24

Hans van der GriedT (i.p.v.D), sorry Hans, zie je reactie onder het In Memoriam van Kees. Goed te horen dat je alive and kinking bent!

Arnoud B van den Berg · 31 maart 2020 19:10, gewijzigd 31 maart 2020 20:42

@Max: oude verhalen zijn leuk en het is inderdaad heel passend dat je deze foto opdraagt aan Kees. Hij hield, zeker in die tijd, om allerlei redenen heel veel van Wallonië.

De plek is goed maar de door jou genoemde datum is onjuist. Wilde het eerst laten passeren maar realiseerde me toen dat de foto van exact 30 jaar geleden dateert, 31 maart 1990. Een leuke reden om er extra bij stil te staan.

Eind jaren 1980 ging ik regelmatig naar ZO-België onder meer voor Hazelhoen en Wilde Kat (heb ook daar nog een zwart-wit-fotootje van: van dezelfde plek). Herinner me dat ik die nacht in 1990 om 01:00 arriveerde, even in de auto heb geslapen, om daarna verschillende plekken te checken. Eerst zonder succes bij St Léger en toen, om 09:30, langs het bospad van Éthe. Daar hoorde ik het hoen tijdens een sanitaire stop driemaal. Lukte vervolgens niet om hem tussen alle Bosanemonen te zien totdat hij plotseling de boom invloog om van daaruit weer een tijdje te zingen.

Ik ging er meestal alleen heen en sliep dan ergens in het bos om bij het eerste licht te kunnen luisteren. Heb het ook wel eens met een paar Engelsen geprobeerd maar dat mislukte altijd: je moest weinig bewegen en geen geluid maken anders zagen hoen-of-kat jou eerder dan jij hen.

Dit fotootje gescand van een dia ligt me na aan het hart omdat het een vrijwel uitgestorven populatie betreft en ik had hem daarom op 13 april vorig jaar op mijn facebook geplaatst met de tekst:

"By now, this mediocre 29-years old analog picture of a Western Hazel Grouse / Westelijk Hazelhoen (Tetrastes bonasia rhenanus) walking up a tree branch at Éthe, Virton, Belgium, on 31 March 1990 may have some unfortunate relevance as this critically endangered taxon has now completely disappeared from the Benelux due to the loss of its specific habitat. First, it could no longer be found in favourite woods in the south of Wallonia, Belgium, and now it is also considered to be extinct in Luxemburg, where no sign of the species was found during an intensive search last spring. In nearby Germany, Nordrhein-Westfalen, it all but disappeared as well, with hardly more than one good sighting a year. The taxon differs from, eg, Scandinavian birds by its larger size, richer-brown upperparts, less mottled underparts and less feathering on lower leg."

Max Berlijn · 31 maart 2020 19:14

aha, dank, ik denk dat ik een foto van jou heb gekocht omdat het toch dezelfde vogels betroffen als een jaar later op diezelfde plek maar mijn datum van het verhaal is wel correct.

Arnoud B van den Berg · 31 maart 2020 19:43

...excuus nog voor de matige print...

Arjan van Egmond · 31 maart 2020 20:31

Zelf heb ik in begin jaren 90 langs dat bekende bospaadje bij Ethe ook Hazelhoen gezien en gehoord. De foto doet mij denken aan een van de ervaringen die ik heb op die plek. Geweldige ervaring zo’n dagtripje Ardennen. Ook de Grijskopspecht was daar toen nog te doen.

Ruud Schenk · 1 april 2020 00:11

Jongens toch, wat een geweldige gedachte aan Kees!!!

Stukje historie ook...

Vincent van der Spek · 1 april 2020 13:28

Mooi verhaal over een mooie soort.

Arnoud, je schrijft "due to the loss of its specific habitat". Ik ben wel benieuwd wat er veranderd aan deze bossen, en waardoor dat komt. Heeft iemand een bron?

Max Berlijn · 1 april 2020 13:45

Ik begreep dat door de stijging van de Wild Zwijn stand de ondergroei is verdwenen en daardoor de Hazelhoenders, zo is het door de Belgen mij verteld..

Diedert Koppenol · 1 april 2020 13:56, gewijzigd 1 april 2020 13:56

@Vincent, ik vond zo gauw deze bron in ieder geval. Het gehele artikel heb ik nog niet te pakken kunnen krijgen. Deze blogpost gaat over de situatie in Noord-Frankrijk, maar dat is natuurlijk niet een topbron. ;)

Arnoud B van den Berg · 1 april 2020 14:02, gewijzigd 4 april 2020 13:22

@Vincent: zie Aves 55: 125-133, 2018; Regulus 33: 1-35, 2018; Charadrius 54: 66-94, 2018; Charadrius 54: 100-110, 2018.

Zoals samengevat in Dutch Birding 41 (3): 186, 2019, is het onder meer een kwestie van (‘veranderd’) bosbeheer en wordt in Duitsland als enige oplossing gezien het uitzetten van het taxon in laatste geschikte bosreservaten.

Rinse van der Vliet · 3 april 2020 14:38

De meeste informatie uit de door Arnoud genoemde artikelen is hier te lezen.

Jelle Scharringa · 3 april 2020 16:52

Dank Rinse, hier staat alles in!

Arnoud B van den Berg · 5 april 2020 06:58

Dank, Rinse! Men blijkt sterk gemotiveerd om 'rhenanus' te redden, cq terug te krijgen. Als herintroduceren in goed beheerde bossen met veel ondergroei succesvol blijkt, zal het misschien ooit ook in Nederland worden geprobeerd... Dat moet dan ergens bij Winterswijk gebeuren: daar zou immers het zoekgeraakte specimen van 9 november 1895 vandaan komen op basis waarvan de soort jarenlang op de Nederlandse lijst heeft gestaan. Werk voor Justin?

Justin Jansen · 5 april 2020 09:15

Verder dan dit en dit zullen we helaas niet komen.

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.