DB Actueel Online

Op gezette tijden wil de website aandacht besteden aan actuele ornithologische fenomenen. De Nederlandse vogelaars worden (gelukkig maar) nog regelmatig verrast. Door een influx van een bepaalde soort of bepaalde soorten, door een uiterst zeldzame soort waarvan de meeste vogelaars nog niet eens de juiste Nederlandse naam weten, door onverwachte determinatieproblemen en dergelijke. De kracht van dit medium is dat er direct en interactief ingegaan kan worden op deze spannende gebeurtenissen in het veld. Wat is er precies aan de hand? Wat is hier al van bekend? Is er al eerder over geschreven in Dutch Birding? Hoe denkt men in het veld hierover?

Nieuwe tuinsoort: Withalsvliegenvanger

12 oktober 2010  ·  16524 × bekeken

Zondag 10 oktober 2010 was een memorabele dag voor Katwijkse vogelaars vanwege zeven Vale Pijlstormvogels die 's ochtends in noordelijke richting langsvlogen. Tel daarbij op een prachtige Rode Wouw en u begrijpt dat het feest was. Zelf heb ik er niets van meegekregen.

Voor mij werd het pas interessant toen we ons om 15.30 uur klaarmaakten om naar een verjaardagsfeestje van het zoontje van vrienden te gaan. Evi (dochter van 17 maanden) was net wakker, ik had haar gordijnen opengedaan en ik stond wat voor het slaapkamerraam te suffen om moed te verzamelen om me te gaan optutten toen ik een bonte vlieg door de elzenhaag achter het huis zag fladderen.

De Bonte Vliegenvanger was een langverwachte nieuwe huissoort en ik rende naar beneden om m'n verrekijker te halen. Toen ik weer boven kwam was de vogel nog steeds aanwezig, zij het ietwat verscholen. Tussen was bladeren en takken door zag ik een enorm wit handpenveld en op dat moment wiekte de vogel weer verder.

Withals1
Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis Collared Flycatcher. 10 oktober 2010, Katwijk, Zuid-Holland (Arnold Meijer)

Enigszins verbaasd bleek ik naar buiten staren, tegen mijn vrouw mompelend dat ik ff iets moest checken. Ik had al heel wat Bonte Vliegenvangers gezien, maar toch nooit met zo'n groot vleugelveld en toen een Vink ten tonele verscheen vroeg ik me zelfs af of ik het wel goed gezien had; was het wel een vliegenvanger geweest?

Met kijker en camera spoedde ik mij door de achtertuin en de gemeentebosjes naar de singel waarin de vogel zat en al gauw kreeg ik hem weer in beeld. Het was toch echt een 'bonte' vlieg.

Enigzins in paniek belde ik Casper en Arjan die snel te plaatse waren en beide mijn vermoeden bevestigden dat het hier een Withalsvliegenvanger betrof!

Withals2
Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis Collared Flycatcher. 10 oktober 2010, Katwijk, Zuid-Holland (Casper Zuyderduyn)

Snel weren wart bewijsplaatjes gemaakt en via sms en dutchbirdalert werd de waarneming wereldkundig gemaakt, wel met enig voorbehoud. Al snel kwamen er meer mensen aan en o.a. Ab, Ben, Rein, Maarten (L) konden de vogel nog zien voordat hij rond 16.30 uit beeld verdween.

Determinatie van Withalsvliegenvanger in het najaar kan erg lastig zijn, vooral als - zoals in dit geval - de roep niet wordt gehoord. Meest opvallende kenmerk is de grote handpenvlek, hoewel die nogal variabel is en dan zijn er ook nog hybriden met Bonte Vliegenvanger die het beeld vertroebelen. Naar mijn idee is de handpenvlek bij deze vogel dermate groot dat elke twijfel uitgesloten kan worden.

Withals3
Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis Collared Flycatcher. 10 oktober 2010, Katwijk, Zuid-Holland (Arnold Meijer)

Behalve het hierboven genoemde kenmerk kwam de vogel op de bovendelen grijzer over dan de bonte vliegen die we regelmatig in Katwijk zien en vooral de nek en stuit hadden een grijze zweem.

Ik heb nog geen tijd gehad om echt in de materie te duiken, maar wellicht kunnen mensen die dit lezen nog iets zinnigs toevoegen door middel van de reactiemogelijkheid. De overeenkomst van onze vogel met een vogel gefotografeerd in Istanbul door Laurens Steijn is groot.

Withalsvlieg5
Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis Collared Flycatcher. 16 september 2006, Istanbul, Turkije (Laurens Steijn)

Indien aanvaard is dit een nieuwe soort voor Katwijk.

Arnold Meijer

Discussie

Ben Wielstra  ·  12 oktober 2010  22:22

Die Bonte Vlieg komt nog wel. Durf te dromen!

Arnold Meijer  ·  12 oktober 2010  22:36

Ik had m toch liever alvast maar gehad.

Jelle Scharringa  ·  13 oktober 2010  09:41

Taiga Vlieg, Bruine Vlieg, daar in Katwijk is alles mogelijk, vaker uit het raam kijken dr Coot!

Christian Brinkman  ·  13 oktober 2010  19:52

Itt tot de Katwijk vogel is de Istanbul vogel een 1cy ('stapje' in de tertials, veel wit buitenvlag binnenste grote dekveren)

Arnold Meijer  ·  13 oktober 2010  20:31

Wij hadden in het veld dit kenmerk ook opgemerkt en de vogel als adult bestempeld. Wij dachten aan adult vrouwtje. Grote van de vlek wijst misschien op mannetje. Commentaren zijn zeer welkom.

Christian Brinkman  ·  13 oktober 2010  21:03

Lastig hoor. De bovenstaartdekveren lijken grotendeels bruin maar met enkele zwarte veren (met bruine toppen), de handpenvlek is redelijk groot (maar niet zo groot als de Katwijk vogel!), de tertialranden zijn ook relatief breed. Ik heb zeer weinig ervaring met Withalsvliegenvangers en weet niet welke kenmerken zwaarder wegen.

Wilma van Holten  ·  29 oktober 2010  14:43

Vaak uit het raam kijken, en net zoals ik in elk vertrek een verrekijker (tje) op de vensterbank neerleggen.

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.

Feedback?