Oostelijke Gele Kwikstaart

Motacilla tschutschensis  ·  Eastern Yellow Wagtail

Datum 3 december 2018
Locatie Zegenpolder, Rhoon
Fotograaf Steven Wytema Steven Wytema
Bekeken 22484 ×

Discussie

Bert de Bruin  ·  16 november 2020  20:28

@Peter, zo bedoel ik het niet. Taxon en soort zijn niet synoniem Het begrip taxon is veel breder dan alleen soort. Familie, ondersoort, soort  etc zijn allen taxa. Anders gezegd, alle soorten zijn taxa, maar niet alle taxa zijn soorten.  Dat je het begrip soort achterhaald vindt is een ander verhaal en daar laat ik me niet over uit...

Maarten Wielstra  ·  16 november 2020  20:09

Absoluut nuttig om dat onderzoek te doen, maar ik zie niet in wat dit met geluid-kleed combinatie (of zelfs geluid op zichzelf) te maken heeft totdat het zo is. Of moeten we ook vrezen voor de veldherkenning en geaccepteerde gevallen van Citroenkwikstaart? Die zat toch ook in tha mix?

Peter de Knijff  ·  16 november 2020  18:38

Of het zuur is weet ik niet Maarten. Het is wel zorgvuldig om voorzichtig te zijn wanneer er nieuwe informatie is (die erg complexe hybride zone). Daar zullen we rekening mee moeten houden,

Alle balgen liggen keurig ergens in de VS, evenals de balgen van de robotaps afkomstig uit de centraal Mongoolse mengzone. Is dus een kwestie van goed bekijken en dan nog eens terug naar de DNA data. Zolang dat niet wordt gedaan, blijft het m.i. een niet te negeren bron van twijfel.

De BOURC is hier nu van op de hoogte, dus we horen vanzelf wel wat ze er mee gaan doen.

Maarten Wielstra  ·  16 november 2020  17:21

Om vanwege het bestaan van een hybridezone de velddeterminatie maar na te laten vind ik ook wel zuur hoor Peter. Dan kan je alles wel ongedetermineerd laten. De Rhoonvogel vind ik dan een slecht voorbeeld. Het beest was grijs, meer was er toch niet dat bij Oostelijke zou kunnen passen?

Peter de Knijff  ·  16 november 2020  15:55

Volgens mij hebben de Yankblokkers ten westen van ons besloten om de west Siberische hybride zone te negeren of stil te zwijgen. De voortvarendheid waarmee ze de een na de ander accepteren is iets waar ze veel spijt van gaan krijgen later. 

Zo lang geen enkel UK geval met autosomale DNA informatie “hybrid-free” is bevonden zijn hun gevallen wat mij betreft erg verdacht. Geluid is evenmin betrouwbaar zolang we dit niet aan de hybrides hebben kunnen toetsen.

Kortom, Rhoon heeft mij geleerd dat de veldherkenning van dit soort gele kwikken hier op zijn minst moeilijk, maar waarschijnlijk onmogelijk is op dit moment.

@Bert, soort is zo’n achterhaald begrip, wordt tijd dat we daar afstand van gaan nemen. Er zijn voldoende generaties biologen in spe hiermee gehersenspoelt.

Jan Hein van Steenis  ·  16 november 2020  14:59

Gele kwikstaarten vinden die grenzen zelf gelukkig volkomen onbelangrijk. Die Oostelijke Gele Kwikstaart beschouw ik als een door monofylie-fundamentalisten bedachte constructie uit een verkeerd begrepen evolutionaire geschiedenis.

Bert de Bruin  ·  16 november 2020  13:56

Op taxon is ie goed te determineren, maar op soort?

Maarten Wielstra  ·  16 november 2020  08:40

Ik weet niet wat cdna vindt, maar als deze als Oostelijke roept is het op zich geen Westelijke en is Citroen ook door pluimage af te serveren. Maar hoe cdna hybride optie hanteert weet ik niet, misschien geeft de commissie grijs meer kans? Op taxon zullen ze hem niet gaan determineren. Ikzelf durf het wel aan als de roep klassiek is (tschutschensis/plexa of macronyx of taivana). 

Max Berlijn  ·  16 november 2020  05:43, gewijzigd 16 november 2020  05:55

Zou zo’n vogel dan wel op taxon gedetermineerd kunnen worden? Uitgaande van een 100% karakteristieke roep. Het kan immers niet lang duren voor er zo’n vogel (met meer kenmerken dan een grijze eerste winter) in NL gaan vinden.

Maarten Wielstra  ·  14 januari 2020  09:23

Een vogel met correct geluid (Rhoon valt dan af) en een uiterlijk dat matcht met Oostelijke, wordt aanvaard als Oostelijke. Ik weet niet of een 1eW ook perse grijs moet zijn voor cdna. Ik weet ook niet of er overlap/hybridisatie is tussen nominaat en plexa of macronyx betreft de wenkbrauw en ik kan me niet voorstellen dat dit afdoende is onderzocht. Roep zou denk ik nog op zijn minst indicatief kunnen zijn voor of plexa/tschutsensis of macronyx bij deze vogel. Taivana lijkt hier op kleed wel af te vallen.

Max Berlijn  ·  14 januari 2020  06:26, gewijzigd 14 januari 2020  06:29

Als ik het goed begrijp is het momenteel zo dat een vogel met het juiste geluid toch aanvaardbaar is ondanks het ontbreken van DNA bewijs (ondanks de sof van Rhoon) maar voor eerste winter vogels geld dat er geen oostelijk specifiek taxon op te plaatsten is (onherkenbaar) dus zijn die vogels alleen als supercpecies “Oostelijke” aanvaardbaar en niet telbaar. Deze oostelijke vogel die deze winter veel wordt getwitched is wel op taxon herkenbaar; nominaat en wordt dus wel telbaar?

Maarten Wielstra  ·  17 december 2019  22:21

1 vd Portugese vogels van Magnus was trouwens een adult zonder wenkbrauw. Op geluid zou het eerder plexa dan macronyx zijn mijns inziens.

Jan Hein van Steenis  ·  17 december 2019  21:40, gewijzigd 17 december 2019  21:41

@Maarten: kleed mogelijk ook niet in orde, zie mijn bericht van 11 november.

Maarten Wielstra  ·  17 december 2019  20:21

Tot op heden is er nog niet voldoende bewijs gevoerd om citroen en oostelijke te onderscheiden op roep. Er is mogelijk enig overlap. Evengoed lijkt dit te gelden voor de noord versus zuid groep van Oostelijke. Er moet iemand opstaan om dit soort dingen te willen meten in grote sample. Iedereen met tijd kan dat doen. Daarom gebeurt het niet. Tot die tijd zul je moeten combineren met kleedkenmerken. De Rhoon vogel was in orde, maar had niet een citroenroep.

Max Berlijn  ·  17 december 2019  18:52, gewijzigd 17 december 2019  18:53

Had de Rhoon vogel dus niet de juiste "opvlieg roep"? en zo ja, is het hebben van wel de juiste roep bij opvliegen genoeg om een geval als zekere OGK te aanvaarden?? Klinkt wel heel erg mager, niet?

Maarten Wielstra  ·  17 december 2019  03:02

Oostelijke kon in 1e instantie niet worden uitgesloten. Wat veel mensen niet weten is dat Oostelijke vaak ongemoduleerde/nauwelijks gemoduleerde roepjes uit. Beste moment voor rauwe roep is misschien het moment van opvliegen. Deze niet-klassieke roepjes zijn (nog?) niet bruikbaar voor determinatie. Zo ook bij de Rhoonvogel.

Max Berlijn  ·  16 december 2019  20:56

Ik dacht dat het geluid van de Rhoon vogel prima was bevonden door leden van de Sound Approach, er werden vervolgens ook twee winter vogels in Portugal gevonden meende ik.

Jan Hein van Steenis  ·  16 december 2019  19:58

Voor een aanvaard geval moet het geluid kloppen: dat was in Rhoon al snel duidelijk foute boel... Vlieland klinkt daarentegen prima.

Peter de Knijff  ·  16 december 2019  19:50

Max, zelfs met DNA ben je niet altijd zeker. Ik denk dat alleen mtDNA bij dit groepje niet voldoende zou moeten zijn, omdat het zowel vals positieve als vals negatieve uitkomsten kan geven.

Meer hierover (o.a.) de komende DB-dag, maar eigenlijk dit voorjaar al laten zien.

Wellicht kan een artikel over dit beest in DB, waarin ook wordt ingegaan op deze DNA problematiek de Engelsen wakker schudden.

Max Berlijn  ·  16 december 2019  18:38, gewijzigd 17 december 2019  04:46

Ik begrijp eigenlijk nog steeds niet goed waarom deze (in de link) OGK is aanvaard. Er staat dat in het ideale geval genetisch materiaal zou moeten worden verzameld. Dat is bij het Vlie geval van 2008 niet het geval. De enige keer dat dit wel het geval was, was bij de inmiddels niet meer als echte OGK bekend staande geval van Rhoon. Uiterlijk en roep leek (redelijk) goed maar mtDNA bewees anders (zie hierboven, de posting van Peter). Hoe kan je dan de vogel van 2008 toch aanvaarden en hoe kan men in o.a. de UK gewoon OGK's "tikken" zonder genetische documentatie?

Jan Hein van Steenis  ·  11 november 2019  18:56

Op Birdforum zegt Brian Small (Museum consultant van de BBRC) dat een zwarte teugel goed is voor Oostelijke.

In elk geval is die bij de vogel van Suffolk te zien, bij die van Rhoon niet, maar bij sommige Nederlandse vogels wel (in dat artikel worden "dark lores" alleen voor taivana genoemd).

Edwin Russer  ·  20 oktober 2019  15:16

Ik lees deze berichten al een paar jaar op dit forum, in hoeverre is het concreet dat het er daadwerkelijk van gaat komen? 

Koen Stork  ·  20 oktober 2019  15:12

Klopt helemaal, Max. Al zou ik wel gaan als ik jou was, het schijnt namelijk dat die overstap naar IOC er nog wel eens van gaat komen.

Max Berlijn  ·  20 oktober 2019  13:40, gewijzigd 20 oktober 2019  13:45

Als je de eerste mededeling hier leest hoef je niet meer naar een OGK te gaan, behalve als we overstappen van het CSNA naar IOC. Toch?

Vincent van der Spek  ·  29 juni 2019  14:44

Dirk (en anderen), een tip: een mailtje naar de CDNA is doorgaans effectiever dan een vraag op een forum.

Diedert Koppenol  ·  28 juni 2019  20:38

Dat is de vogel van Vlieland, niet de vogel van Rhoon.

August van Rijn  ·  28 juni 2019  20:36

Hoi Dirk wat bedoel je?  Ik zie de soort in ronde drie staan toch?

Dirk Vogt  ·  28 juni 2019  19:46

Ik zat net even door de gevallen in roulatie te bladeren en het viel mij op dat deze vogel in geen enkele categorie voorkwam (?) Op basis van de DNA analyse; 'af door de zijdeur?'

Peter de Knijff  ·  3 februari 2019  16:28

Om misverstanden te voorkomen en voor diegene die er afgelopen zaterdag niet waren vat ik de (voorlopige) DNA-analyse resultaten van deze vogel hieronder kort samen:

De mtDNA ND2 sequentie van de Rhoon Gele kwikstaart is eerder bij een fors aantal ”westelijke” Gele kwikstaarten (flava, thunbergi en beema) waargenomen, evenals twee “oostelijke” Gele kwikstaarten (plexa). Deze twee plexa’s (en een aantal thunbergi’s met dezelfde ND2 sequentie) waren afkomstig uit de regio Labytnangi, net ten oosten van Oeral, in het noordelijk deel van de Ob-delta. In deze regio komen de verspreidingsgebieden van thunbergi, beema, plexa en tschutschensis bij elkaar. Ook komt Citroenkwikstaart hier voor. Zie ook de hier eerder door George Sangster gememoreerde vrij-verkrijgbare publicatie.

In deze regio blijken een fors aantal hybride kwikstaarten voor te komen. Dus werd in het DNA van de Rhoon kwikstaart ook begonnen met de analyse van zgn. autosomale DNA-fragmenten welke inzicht in de ouders van een vogel kunnen geven. Op grond van de sequenties van de eerste drie autosomale fragmenten van de vogel van Rhoon lijkt het waarschijnlijk dat het inderdaad om een hybride gaat. Welke is nog niet duidelijk. Daarvoor is vervolgonderzoek aan meer autosomale fragmenten nodig. Dit onderzoek loopt op dit moment.


Diedert Koppenol  ·  2 februari 2019  20:35, gewijzigd 2 februari 2019  23:00

Likely to have hybrid origins, (grand)parents yet uncertain, is de (mogelijk) geparafraseerde conclusie.

Bas van der Burg  ·  2 februari 2019  19:52

Ik begrijp dus Max dat de vogel in kwestie geen Oostelijke Gele Kwik is? (Was niet op DBA-dag vandaar)

Max Berlijn  ·  2 februari 2019  19:47, gewijzigd 2 februari 2019  19:48

Ik wil Peter (en de overige museum promoters) heel erg bedanken voor de lezingen van vandaag. Heel erg onderhoudend, verduidelijkend, wervend en boeiend. Peter, ik ga nooit meer om een "kwik en dirty" vragen. Jammer dat we naar de volgende OGK moeten, hoewel ik twijfel of Europa uberhaubt een zuivere vogel heeft na de uiteenzetting van vandaag.

Max Berlijn  ·  25 januari 2019  00:34

Maarten Wielstra  ·  11 januari 2019  16:13

Geinig beestje vanwege niet rauw klinkende roep en aanzet tot bleke zoom om de oorstreek.

Max Berlijn  ·  11 januari 2019  00:02

Jan van der Laan  ·  12 december 2018  12:04

Maar Arjan, jullie jonkies zijn nog zorgeloos en hebben alle tijd. Max en ik daarentegen voelen Magere Hein al in onze nek hijgen ;-)

Arjan Dwarshuis  ·  12 december 2018  10:56

Uitstel van genot is een verfijnd genoegen Max!

Max Berlijn  ·  12 december 2018  10:18

Doe ik. Peter succes met de werkzaamheden!

Thijs Fijen  ·  12 december 2018  08:56

@Max, ik snap wel dat je het graag zo wilt zien, echt. Maar Peter geeft aan, dat doe ik niet, en daar vraag ik respect voor. 

Enneh, vergeet je de kostbare manuren niet? 

Jan Hein van Steenis  ·  11 december 2018  23:19

In Zuid-Nederland is genoeg ervaring met het opzetten van laboratoria aan huis, dus ik zou zeggen Max: dat kun jij ook!

Max Berlijn  ·  11 december 2018  23:08, gewijzigd 11 december 2018  23:51

@Thijs, dan verschillen we (en vele mede-vogelaars die ik dan weer ken) van mening, maar dat mag. De kosten van een mtDNA analyse zijn 150 euro en ik weet zeker dat het in de UK nog goedkoper kan bij onze genoemde bevriende specialist. Inderdaad; het halve werk maar wel een indicatie om wel of niet veel meer kosten te maken voor het gehele plaatje, maar goed, zo zit ik er in, maar hou als je blieft op over "tellen", het is bijna net zo erg als "spotten". Ik/men wil gewoon weten waar we naar kijken en deze nieuwsgierigheid afdoen als een spel is kleinerend. Ik zal er verder over ophouden.

Bert-Jan Luijendijk  ·  11 december 2018  22:42, gewijzigd 11 december 2018  23:56

@Rinse,

Ik zit me een beetje af te vragen waar we het nu eigenlijk oneens over zijn :-).

- we zijn het m.i. met elkaar eens dat gele kwik normaliter de lichaamsveren ruit en vaak ook een variabel aantal tertials, dekveren en soms zelfs staartveren in de post-juveniele rui vervangt.

- net als jij denk ik bij "tiny" aan een (heel) klein deel van de eerstejaars gele kwikken. Ook bij citroenkwikken schijnt dit voor te komen (Cramp 1988). Bij de onderbouwing van die beweringen zijn inderdaad tal van vragen te stellen, maar dat geldt wellicht net zo goed voor de onderbouwing van de bewering dat bij gele kwikken alle lichaamsveren in de post-juveniele rui zijn betrokken. Ryzhanovsky, die zich redelijk heeft beziggehouden met de postjuveniele rui bij kwikken, hanteert bijvoorbeeld een ruifasesysteem waarin tijdens de laatste 2 fasen van de post-juveniele rui de actieve rui beperkt is tot de kop- en lichaamsveren (die overigens wel in eerdere fasen al start)...

- dat meer noordelijke populaties (of meer algemeen: late-hedged individuen) een minder verstrekkende post-juveniele rui tonen wordt bijvoorbeeld in Shirihai & Svensson (2018) vermeld en - om niet meer te noemen - ook in Jeni & Winkler (1994) en Alström & Mild (2003). Hun constatering is zoals je ongetwijfeld weet wel gebaseerd op de reikwijdte van de rui in dekveren en tertials.

- en ja, ziekte kan uiteraard een rol spelen.

Maar even terug naar de Rhoonse vogel: hoe taxeer jij - natuurlijk met slagen om de arm - als ervaren ringer het postjuveniele ruistadium van deze vogel? Zie bijvoorbeeld: dekveren, bovenstaartdekveren en kop en borst.

Thijs Fijen  ·  11 december 2018  21:18

Er is in dit topic ruimschoots aangegeven dat je met mtDNA maar het halve verhaal weet.  Enkel mtDNA doen om (relatief) snel te weten of je de soort waarschijnlijk wel of niet mag tellen.. Tja, kan.. Maar het is (kostbaar!) vrijwilligerswerk, en dus dien je de voorkeur van de vrijwilligers te respecteren. Peter de Knijff geeft overduidelijk aan (niet alleen hier en ook niet alleen voor dit geval!) dat hij alleen voor goed werk gaat, dus dan duurt het maar wat langer. Ik steun en respecteer die aanpak volledig; eigenlijk verwacht ik dat ook van mijn mede-vogelaars. 

Max Berlijn  ·  11 december 2018  13:14, gewijzigd 11 december 2018  13:17

@Maarten, gaat mij niet om isotopen maar  om mtDNA. Kan snel, kost niet veel volgens mij en indien te veel workload hier in NL even in de UK hulp vragen van DocMartin (dan hadden we al een “kwik en dirty” uitslag gehad denk ik). Isotopen kan je dan bij een oostelijke herkomst (en dan bedoel ik niet die suffe beema) proberen te gebruiken om te bepalen of de vogel op de breedtegraad van plexa of tschutschensis is geboren.

Rinse van der Vliet  ·  11 december 2018  12:51

@Bert-Jan

De reikwijdte van de post-juveniele rui bij noordelijke kwikken is volgens de meeste auteurs "considerably less extensive" dan bij hun zuidelijke verwanten. En dat "less" kan ver gaan volgens Alstrom & Mild:

Heb jij een paar voorbeelden van ‘de meeste auteurs’? En gaat het dan ook om post-juveniele lichaamsrui of alleen om rui in de dekveren?

In mijn boek staat op de plek van jouw drie puntjes(...) ook nog onderstaande vetgedrukte passage:

"A few birds (late fledged?) start their autumn migration in full juvenile plumage, but these apparently stop further south and undergo a moult of variable extent before the final migration (Persson 1975, pers. obs.). There is no indication that birds may reach the winter quarters in full juvenile plumage, although a tiny proportion retain much of the juvenile plumage, having replaced only feathers on the head and breast".

Mbt ‘a tiny…breast’: Bij ‘tiny proportion’ denk ik aan ‘een (heel) klein deel’. Daarnaast mis ik de bron van deze informatie: waar (van welke populatie), wanneer, hoe, hoe veel, door wie is vastgesteld dat bij een klein deel van de populatie een groot deel van het juveniele kleed in het overwinteringsgebied behouden blijft? Borst en kopveren zouden dan wel geruid zijn, maar buikveren niet?

Het lijkt mij lastig om in december bij een gezonde kwikstaart (want op trek) een juveniele lichaamsveer te vinden of te herkennen.


Peter de Knijff  ·  11 december 2018  12:32

Peter heeft volgens mij alles al een keer uitgelegd hierboven. Daarom gaat hij nu aan het werk.

Omdat Peter geen sociale medio gebruikt zullen de eventuele resultaten, wanneer beschikbaar en met de ringer afgestemd, op deze plaats gemeld worden.

Rob Poot  ·  11 december 2018  12:09

Oostelijk is waarschijnlijk, maar dat is bij een soort of misschien twee soorten met een zeer groot verspreidingsgebied een rekbaar begrip.

In theorie is het mogelijk dat het beestje vanuit Alaska de verkeerde kant opvloog en daarna de boot heeft gepakt naar de andere kant van de grote plas. Niet waaarschijnlijk maar vandaag de dag met vele duizenden varende stapsteentjes niet onmogelijk.

Het kan ook zijn dat het beestje uit het grensgebied tussen de twee taxa komt en dan is er een kans dat er wat menging plaatsvind. In zo'n geval bepaald het vrouwtje de soortstatus.

Ik dacht ergens te lezen dat Peter nog weinig genetische grond kon vinden voor een onderscheid tussen de twee taxa.

peter?


Maarten Wielstra  ·  11 december 2018  11:02

De isotopen duren lang Max. 

Het vermoeden van Oostelijke is er al, velen zijn zelfs zeker aan het gebrek aan vraagtekens te zien.

Ik geloof er wel in een Oostelijke, maar als het een gewone (incl beema) blijkt, zou ik daar ook niet van opkijken. 

Max Berlijn  ·  11 december 2018  08:58, gewijzigd 11 december 2018  09:13

Geen “kwik en dirty” dus? Ik had de hoop op wel (mtDNA kan toch snel?). Als die naar oostelijke wees hadden we in ieder geval een vermoeden dat het een oostelijke kan zijn. Tevens kan deze snelle methode je behoeden voor hogere kosten, immers als daar al een westelijke herkomst uit komt (flava, thunbergi) hoef je eigenlijk niet verder te gaan. Tot 2020 of langer wachten op überhaupt iets van een uitkomst....ik vind het moeilijk te verteren in dit snelle tijdperk.

Edwin Schuller  ·  11 december 2018  08:39

Er lijkt wel gezocht te zijn, zij het niet door heel veel mensen...

Maarten Wielstra  ·  10 december 2018  23:31

Misschien ergens anders aanwezig?

Ed van Boheemen  ·  10 december 2018  23:24

Vandaag niet gemeld. Niet gezocht? Gezocht, aanwezig en niet gevonden? Gezocht en niet meer aanwezig?

Bert-Jan Luijendijk  ·  10 december 2018  21:19

@ Rinse,

Het is vooral dankzij de talloze artikelen over rui bij zangvogels dat ik rui bij meeuwen beter ben gaan begrijpen ;-). Maar toegegeven: het onderscheid tussen juveniele en 2e generatie veren is bij zangvogels wel wat lastiger te maken dan bij grote meeuwen! 

Terug naar kwikstaarten: we zijn het snel met elkaar eens dat gele kwikken normaliter de lichaamsveren ruien, alsmede de kleine dekveren, een deel van de middelste dekveren en enkele grote dekveren.

De reikwijdte van de post-juveniele rui bij noordelijke kwikken is volgens de meeste auteurs "considerably less extensive" dan bij hun zuidelijke verwanten. En dat "less" kan ver gaan volgens Alstrom & Mild: "A few birds (late fledged?) start their autumn migration in full juvenile plumage, but these apparently stop further south and undergo a moult of variable extent. (...) A tiny proportion retain much of the juvenile plumage, having only replaced feathers on the head and breast".

Rinse van der Vliet  ·  10 december 2018  13:47, gewijzigd 10 december 2018  13:48

Misschien, maar op trek met zoveel ongeruide lichaamsveren lijkt me ook bij heel noordelijke zangvogels tamelijk uitzonderlijk. Het is geen meeuw he...

Bert-Jan Luijendijk  ·  10 december 2018  13:44

@Rinse,

Dit beest lijkt(!) me nog aardig wat juveniele veren te hebben en niet alleen in dekveren, maar ook in de kop- en onderdelen. Zie bijvoorbeeld de nog aanwezige laterale kruinstreep en de bruinige veren in de kop- en onderdelen.

Heel uitzonderlijk is dat trouwens denk ik niet voor noordelijke vogels; Alstrom & Mild maken in ieder geval ook melding van laat ruiende (noordelijke) vogels.

Peter de Knijff  ·  10 december 2018  13:24

Bert-Jan,

Een goede vraag, maar ik weet niet of dat bij dit beest veel uit zal maken.

Ik wil ook de hoog gespannen verwachtingen t.a.v. stabiele isotopen temperen. Zie het als een extra hulpmiddel, maar wel een met dezelfde onzekerheidsmarges dan bij (mt)DNA. Het is geen wondermiddel waarmee je tot op de vierkante kilometer nauwkeurig de herkomst kunt voorspellen.

Ik ben op de hoogte van alle valkuilen en we zullen alle analyse stappen zorgvuldig afwegen. Wij (ik) doen niets kwik-and-dirty. Zodra we iets te melden hebben horen jullie het wel langs deze weg.


Rinse van der Vliet  ·  10 december 2018  13:01

@Bert-Jan.

Van welke veerpartij zou jij in december bij een kwikstaart een juveniele veer willen verzamelen? 

Bert-Jan Luijendijk  ·  10 december 2018  11:43

@Peter (of Cornelis),

Wellicht ten overvloede: zijn er ook juveniele veren verzameld? En zo ja, neem aan dat die worden gebruikt voor het isotopenonderzoek? Zou beetje lullig zijn als we een in West-Europa verkregen 2e generatieveer selecteren...

Albert Noorlander  ·  10 december 2018  11:04

Eind oktober 1990 zat er op St. Mary, Scilly islands een zeer grijze Gele Kwikstaart waarvan gedacht werd dat het een oostelijke ondersoort kon zijn. De vogel liet zich goed bekijken en vertoonde eveneens iets van geel op de onderstaartdekveren. Daarom werd deze, door de aanwezige vogelaars, algemeen beschouw als één van de westelijk ondersoorten. Er werd ook weinig over deze vogel gediscussieerd (hetgeen waarschijnlijk te maken zou hebben gehad aan gebrek aan kennis m.b.t. de oostelijke ondersoorten).

Maarten Wielstra  ·  10 december 2018  09:02

Het is al de derde keer dat Magnus daar een Oostelijke scoort. De eerste in begin oktober 2011. Vorig jaar ook eentje. Ik zal hem eens een berichtje sturen.

Max Berlijn  ·  10 december 2018  06:55

Ik zie in de ranking overigens dat een van de WP twitchers de Portugese vogel heeft getwitched. Zijn er foto’s van die vogel?

Peter de Knijff  ·  9 december 2018  21:17

Inderdaad, Rob, vandaar dat meer en meer niet alleen mtDNA maar ook de rest getest wordt.

Rob Poot  ·  9 december 2018  21:11

Ook al is het een gewone gele kwik, gezien de tijd en het blijvende karakter is een roodkeelnachtegaalverhaal wat waarschijnlijker. Verkeerde kant opgevlogen. Dan maar hier overwinteren. Jammer dat we ze niet kunnen zenderen. Zou zo'n beestje ooit nog de weg terug kunnen vinden?

Mijn eerste citroenkwikkie (man) was gepaard met een volgens Mika Bruun vrouwtje UK type. Dat was in 1990, en ze waren druk bezig hun kroost vol te proppen.

Een slordige 10% van alle vogelsoorten pist wel eens buiten het potje.

Als een jonkie uit dat nestje door de mtDNA molen was gedraaid zou het oordeel maar het halve verhaal vertellen.

Of niet, Peter?

Max Berlijn  ·  8 december 2018  23:04, gewijzigd 9 december 2018  05:49

De vogel krijgt inmiddels internationale aandacht en bezoek van vermaarde WP twitchers (zie WP ranking). Blijkbaar zijn er meer en meer mensen zeker van hun zaak. Nu maar hopen dat het toch niet gewoon een flava is.

Peter de Knijff  ·  8 december 2018  20:28

Peter De Vries), kun je me mailtje sturen?

Die van Justin heb ik.

Alle veertjes liggen nu bij mij en we moeten maar wat afspreken. Ik heb toegang, via mijn oudDNA onderzoek tot een zeer goede stabile isotopen fasciliteit, en deskundigen.

Peter (de Knijff)


Peter de Vries  ·  8 december 2018  18:36, gewijzigd 8 december 2018  18:51

Indien Justin deze isotope-analyse gaat doen dan is het belangrijk de analyse met zowel d2H, d13C als d15N ( en dan running on keratins and uses a calibration to non-exchangeable H) te doen. Geen idee of dit op Naturalis kan.

Er is een goede R-package (IsoriX) waarmee isotope waarden kunnen worden geanalyseerd, zie https://cran.r-project.org/web/packages/IsoriX/index.html. Ik heb met deze package veel ervaring en wil de eventuele analyses graag doen. Het is zeer de vraag of het iets zal opleveren, maar het is de moeite waard het te proberen.

ps. de link hierboven werkt niet zo heel erg goed, maar hier is voor de liefhebber nog wat info over IsoriX: https://bookdown.org/content/782/

 


Thijs Fijen  ·  8 december 2018  18:15

In aanvulling op Deuterium variatie in een vagrant context. Kijk eens in de nieuwste DB op pagina 403. De variatie rondom de waarden verzameld in het Midden Oosten en NW Africa. Op basis van dit vergelijk (jaar tot jaar variatie wordt hier genegeerd!), is er een 36% kans dat de Wremen Witkruintapuit uit NW Afrika kwam, maar ook een 17% kans dat ie uit het Midden Oosten kwam. In dit geval is het ondersteunend, maar echt niet veel meer (zie ook eennalaatste zin in het artikel). Als het een veldkenmerk zou zijn, zou het allang afgeschreven zijn als onbetrouwbaar.. 

Thijs Fijen  ·  8 december 2018  18:05

@ Bert-Jan, als je het als juveniele kan herkennen, tuurlijk. Ik neem echter aan dat er flank of borstveertjes zijn verzameld. Dan is 't wat lastiger te zien. 

@Arjen, ze zijn niet zo gescheiden dat het een werkelijk verschil hoeft te geven in Deuterium waarden + variatie. Zoek maar eens een kaart op van de Deuterium distributie over de wereld. Van C en N weet ik dat niet meteen. Wel weet ik dat dat vooral uit dieet komt, en er dan een andere waarde naar voren komt, geconcentreerder dacht ik, en sowieso afhankelijk van wat je eet. Je bent dus niet perse wat je eet, in dit geval. Die analyses kunnen ze op het NIOZ doen.

Nogmaals, isotopenanalyse is een krachtig middel, maar dat is heel erg afhankelijk van de situatie en je onderzoeksvraag. 

Veertjes veiligstellen sowieso doen! 

Arjan Brenkman  ·  8 december 2018  17:05

Ik zie het glas graag ook halfvol en zou de eigenaar van de veertjes willen vragen in te gaan op het mooie aanbod van Justin. Plexa en tschutchensis zijn in het Westelijke areaal Noord-Zuid gescheiden, zie hier, en ook C13 en N15 kunnen worden bepaald. Er zijn allerlei redenen om te veronderstellen waarom het niet lukt, maar niet geschoten, altijd mis. Go Naturalis, go!


Maarten Wielstra  ·  8 december 2018  16:32

@Justin: neem je dan ook wat Braamsluipers en tjiffen mee? ;)

Bert-Jan Luijendijk  ·  8 december 2018  15:17, gewijzigd 8 december 2018  15:17

@Thijs,

De huidige vogel betreft toch een 1kj? Eventueel verzamelde en als zodanig herkenbare juveniele veren, ongetwijfeld verkregen op en in de nabijheid van het nest, zouden toch bij uitstek geschikt moeten zijn voor isotopenonderzoek? (vraag ik me niet gehinderd door enige kennis m.b.t. isotopenonderzoek af en gemakshalve voorbijgaand aan je opmerking ten aanzien van het nood/zuid verloop van isotopen)

Justin Jansen  ·  8 december 2018  14:27

Graag als er veren over zijn (überhaupt als van een bijzondere soort iets verzameld wordt, graag) deze naar Naturalis sturen (t.a.v. Pepijn Kamminga). Als we eens een batch draaien met isotopen kunnen deze meegenomen worden. Is een erg duur onderzoek (10K+) en er zijn  maar weinig gespecialiseerde labs hiervoor wereldwijd. 

Thijs Fijen  ·  8 december 2018  14:21

De resolutie van Deuterium is niet zo heel groot, en het verloop is voornamelijk van noord naar zuid. Voor watervogels (Siberische Taling) werkt het relatief goed, omdat ze veel met water in contact zijn en hun voedsel daar verzamelen (+ misschien wat eikels ;-)). Maar om thunbergi/plexa/tschutschensis op isotopen te clinchen lijkt me onbetrouwbaar, zelfs als het ondersteunend is. Je weet namelijk nooit helemaal zeker waar die veertjes geruid zijn, en dat is essentieel.

Voor broedgebieden is 't best ok, want daar gaat het om gemiddelden van een populatie, niet om één individu. Maar zie hier dat dit ook niet altijd goed gaat.

Arjan Brenkman  ·  8 december 2018  13:53

Nu er nog veertjes over zijn kan er worden overwogen of het meerwaarde heeft om ze uit te sturen voor isotoop analyse. Isotopen zijn plat gezegd natuurlijke chemische varianten van stoffen zoals koolstof die qua samenstelling verschillen per habitat/breedtegraad en dus op unieke wijze worden ingebouwd, bijvoorbeeld in groeiende veren van een juveniele Gele Kwik.

Trekvogel ecoloog Theunis Piersma achterhaalde op deze manier het overwinteringsgebied van de Huiszwaluw; in Denemarken konden ze van een Siberische Taling vaststellen dat deze in NO-Azië ter wereld kwam in plaats van in een lokale volière en het voormalig broedgebied van Dunbekwulp is op deze manier beschreven. Er zijn vast meer voorbeelden.

Geen idee wat de resolutie van deze techniek voor Siberië is en of dit überhaupt haalbaar is, maar wie weet krijg je ondersteunend bewijs van de plek waar de vogel is geboren, en dus onderscheid tussen plexa en tschutchensis op basis van locatie.

#scientific birding

Max Berlijn  ·  7 december 2018  09:30, gewijzigd 7 december 2018  09:37

Thx, en eens. Vergeef me nog een antwoord (en anders verder onder de Kleine Sprink). De vogel "die er ook nog ligt" heeft ook kenmerken die niet/raar passen op Snor hetgeen niet het geval was bij onze Kleine Sprink. Indien op basis van het mt(DNA) het bewijs niet genoeg is moet je ook vragen gaan stellen over het eerder gevangen ex. van de Ooijse Graaf (eens, een meer typische vogel, maar het mtDNA plaatje was gelijk). Ik begreep dat Peter nog eenmaal aan het "persen" is en er inmiddels meer gewone Sprinkhaanzangers genetisch zijn gedocumenteerd (om zo te zien of bij hen mtDNA voorkomt van Kleine). Het zou inderdaad geweldig zijn als hij het volledige DNA er alsnog uit kan halen, maar volgens mij is dit niet essentieel voor een aanvaarding, "according to knowlegde now".

Vincent van der Spek  ·  7 december 2018  09:23, gewijzigd 7 december 2018  09:25

Max, dat is een heel ander type vraag. George somt op wat waar (het best) bruikbaar voor is bij taxonomie, het grotere plaatje dus. De Locustella van de Maasvlakte gaat om het individu, en of daar sprake is van een F1(+).

Ik ben het in algemene zin met je eens dat bij een niet bekende of extreem zeldzame hybride de bewijslast eerder dáár ligt (immers de minst voor de hand liggende optie) en dat een zuiver exemplaar dus het startpunt is. Bij veelvuldige introgressie/ hybridisatie tussen taxa ligt dat natuurlijk anders (bijv. witkop- en geelgors).  

Maar nu de mogelijkheid er (mogelijk) ligt om te zien wie de vader is, moet je die niet laten liggen. Deze is er ook nog (voor zover ik weet, ook nooit beschreven; waarmee ik niets wil suggereren over de Maasvlakte, ik wil alleen aangeven dat je een andere mogelijkheid óók niet klakkeloos moet uitsluiten) 

Max Berlijn  ·  7 december 2018  07:51, gewijzigd 7 december 2018  07:55

Zeer verhelderend George! Volgens mij hoort Kleine Sprinkhaanzanger toch ook niet in de laatst genoemde categorie (van onder andere kwikstaarten) en zou mtDNA ruim genoeg moeten zijn (hybride met Sprinkhaan is immers nooit vastgesteld en over de soortstatus van beide is nimmer discussie), maar dat is een discussie voor een andere plek op dit forum.

Wim Wiegant  ·  7 december 2018  01:27

Dank je wel, George !

George Sangster  ·  6 december 2018  01:42

De reden dat die 'striking discord' in de titel van het artikel vermeld staat geeft al aan dat het een niet alledaagse kwestie is: sterk onderbouwde stambomen die niet-compatibel zijn komen niet zo vaak voor.

Het is echt niet nodig om direct alle mtDNA bomen met het badwater weg te spoelen. Wat wel nodig is, is om mtDNA-only stambomen met een korreltje zout te nemen. Immers, er is sprake van slechts 1 type informatie. Het is altijd beter om je te baseren op meerdere typen informatie. 

De redenen dat je mtDNA zo vaak tegenkomt in studies op soortniveau, zijn vooral praktisch:

- het komt in de mitochondriën voor, en is dus in veel grotere aantallen aanwezig in cellen dan nucleair DNA (ncDNA). Je hebt er daarom sneller succes mee in het lab, zeker als het weefselmateriaal niet vers is.

- de 'evolutie' van mtDNA gaat sneller dan bij ncDNA omdat mtDNA via de moeder wordt doorgegeven en niet recombineert met het DNA van de vader (zeldzame uitzonderingen daargelaten). Je hebt gemiddeld een korter stuk DNA nodig van mtDNA dan van ncDNA om dezelfde variatie tussen populaties, ondersoorten en soorten te vinden. Veel studies beginnen daarom met mtDNA. Dat geeft vaak al een hoop interessante informatie.

- er is veel meer vergelijkingsmateriaal van mtDNA aanwezig dan van ncDNA. Dat maakt zowel het labwerk als de interpretatie van de resultaten een stuk eenvoudiger.

Zoals met alle wetenschap moet je ergens beginnen, en van daaruit verder onderzoeken. Voor sommige vraagstukken heb je geen DNA nodig (is Koningseider een echte soort?), voor andere kun je volstaan met mtDNA (is Aziatische Marmeralk een andere soort dan Marmeralk?), met mtDNA+ een paar ncDNA markers (horen de vechtkwartels bij de steltlopers?), en voor weer andere heb je (bijna) complete genoomsequenties nodig (wat is de genetische basis van de verschillen tussen Zwarte/Bonte Kraaien, Blue-winged/Golden-winged Warblers?).

De kwikstaarten, kruisbekken, en barmsijzen vallen waarschijnlijk in die laatste groep.

Wim Wiegant  ·  5 december 2018  22:46

Even een algemene vraag: heeft de "striking discord" die George Sangster (4 dec) noemt, nu eigenlijk consequenties voor een heleboel genetische stambomen die zijn gebaseerd op mtDNA? Ik kan me voorstellen dat enige uitwisseling van mtDNA (kortom: gematigde hybridisatie) verder geen consequenties voor de eigenlijke fylogenetische relaties heeft, en het zou dergelijke stambomen wel zo ongeveer waardeloos maken. Of heb ik het weer eens helemaal verkeerd...?

Commentaar verwijderd vanwege overtreding van de forumregels  ·  5 december 2018  16:23

Peter de Knijff  ·  5 december 2018  11:06

Veilig aangekomen, bedankt voor jullie bezorgdheid!

Bert-Jan Luijendijk  ·  5 december 2018  09:56

Verder denk ik dat het de beoordeling van dit geval ten goede komt als de variatie in de door de Rhoonse vogel geuite roepjes beter wordt vastgelegd.

De tot nu toe gepubliceerde geluidsopnamen tonen in de regel weinig detail vanwege de moeilijke opnameomstandigheden (harde wind in de eerste dagen). En de enkele (flarden van) opnamen die wel van goede kwaliteit zijn bestaan uit niet meer dan 1 a 2 bruikbare roepjes.

Cornelis Fokker  ·  5 december 2018  09:55

Veertjes zijn inderdaad opgestuurd. Niet alles, heb er nog een paar thuis voor het geval dat het fout zou gaan in de post... 

Steven Wytema  ·  5 december 2018  09:40

Cornelis meldde mij dat veertjes inmiddels naar Peter verzonden zijn. Peter leest hier ook geregeld mee, dus die kan denk ik wel melden als ze bij hem zijn aangekomen

Max Berlijn  ·  5 december 2018  09:24, gewijzigd 5 december 2018  09:28

Even een vraag van “huishoudelijke aard”. Zijn de veertjes al op een veilige plek (bij Peter)? Ik weet niet of de mensen die nauw bij dit geval betrokken zijn (o.a Cornelis Fokker?) dit namelijk allemaal leest. Gaat immers toch om een potientiele nieuw taxon(groep)/soort voor NL. Zou eeuwig zonde zijn als dingen “in de post” verloren gaan.. Mogelijk kan anders iemand (Steven die deze foto maakte?) de mensen helpen alles op de juiste plek te krijgen?

Jelle Scharringa  ·  5 december 2018  09:08

Dank George, nu wordt het allemaal wat duidelijker.

George Sangster  ·  4 december 2018  23:05

Drovetski, SV, Reeves, AB, Red'kin, YA, Fadeev, IV, Koblik, EA, Sotnikov, VN & Voelker, G 2018. Multi-locus reassessment of a striking discord between mtDNA gene trees andtaxonomy across two congeneric species complexes. Molecular phylogenetics and evolution 120: 43-52.

Bert-Jan Luijendijk  ·  4 december 2018  22:35

@Peter: jij hebt het over een artikel van Dovetski et al. dat ik nergens kan vinden. Bedoel je niet toevallig Pavlova et al. (2003) (waarvan Dovetski mede-auteur is)?

Commentaar verwijderd vanwege overtreding van de forumregels  ·  4 december 2018  22:11

Jan van der Laan  ·  4 december 2018  22:08

Dank, Peter en George!

George Sangster  ·  4 december 2018  21:41

Online manuscripten zijn niet noodzakelijkerwijs gelijk aan de definitieve versies van de desbetreffende artikelen.

In de definitieve, gepubliceerde versie van het artikel van Harris et al. (2018: 193) wordt wel degelijk melding gemaakt van plexa, en de IOC-lijst heeft de conclusie van Harris c.s. netjes opgevolgd.

"In their taxonomic review, Alström and Mild (2003) treated all M. flava from northern Scandinavia east to the Kolyma River as thunbergi. However, our population genetic structure estimates place all “thunbergi” from the Yamal Peninsula eastward in the northeastern clade. This grouping is further supported by mtDNA (Pavlova et al., 2003), analyses of call notes (Bot et al., 2014) and morphology (Red’kin, 2001). Eastern “thunbergi” populations have been referred to as plexa (Red’kin, 2001) and our results support this distinction."


Peter de Knijff  ·  4 december 2018  21:10

Max, ze zijn genetisch niet te onderscheiden, dus hybrides moet je toevallig in het veld tegenkomen. In het lab zien we het niet.

Commentaar verwijderd vanwege overtreding van de forumregels  ·  4 december 2018  19:58

Max Berlijn  ·  4 december 2018  19:51, gewijzigd 4 december 2018  20:01

Als we naar uiterlijk kijken is dit tschutschensis en lijkt plexa (kan geen zekere foto ervan vinden op het net) erg op thunbergi. Op zich zijn ze uiterlijk ook minder verschillend dan thunbergi en flava en zijn ze op uiterlijk mogelijk ook meer een logische “paargroep” (gelijk aan Italiaanse en Iberische gevat in Witkeelkwikstaart). Ik weet niet of er, net als bij Witkeelkwikstaart,  ook een grote zone is met hybriden tussen plexa en tschutschensis? Indien dat zo is dan zijn deze twee taxa net als Witkeelkwik mogelijk beter als een soort te zien binnen de Oostelijke groep met als naam Noordelijke Oostelijke Gele Kwikstaart? Overigens vraag me af of Thunbergi en Flava middels (mt)DNA wel herkenbaar zijn onder de microscoop?

Peter de Knijff  ·  4 december 2018  16:35, gewijzigd 4 december 2018  16:43

Er zijn twee relevant artikelen, van Harris et al. en van Drovetski et al.. Ze verschillen vooral t.a.v. de aantallen vogels en de keuze voor autosomale DNA kenmerken.

Beide studies, hoewel met totaal verschillende autosomale kenmerken, laten geen verschil in zowel mtDNA als autosomaal DNA zien tussen plexa en tschut. Waar plexa overgaat in thunb. is een overgangszone te zien waarbij op dezelfde locaties zowel plexa als thunb mtDNA en autosomale types zijn te zien.

In mtDNA en autosomaal zijn er zeer duidelijke verschillen tussen alle westelijke gele (inclusief thunb.) en de noordoostelijke taxa (plexa en tschut). Daarnaast is er een duidelijke derde groep (macronyx en taivana).

De discussie gaat dus over het feit dat als je op grond van het verenkleed thunbergi en plexa (en tschut?) niet kunt onderscheiden, en dus als 1 taxon (of dat soort of ondersoort is maakt niet uit) ziet, de DNA resultaten iets anders laat zien.

Probleem is daarnaast dat voor zover ik weet, van geen van de bemonsterde vogels uit deze twee studies geluidsopnames zijn.

Op geen enkele manier lijken op dit moment plexa en tschut (tot in Alaska) te onderscheiden in hun DNA.

Dus, als de gevangen vogel plexa/tschut mtDNA en autosomaal DNA heeft, en de roep is goed en biometrie niet echt verkeerd dan is de meest voor de hand liggende conclusie dat het een plexa/tschut is.


Jan van der Laan  ·  4 december 2018  16:09, gewijzigd 4 december 2018  16:14

Het IOC interpreteert dat uit het artikel van Rebecca Harris (zie link hier). Het artikel is voor ons old skool vogelaars moeilijk te begrijpen, maar het staat ergens. iig bij die plaatjes met die koppen op pagina 22 en hier in dit zinnetje op pagina 13:


"Strong integrity of the M. f. thunbergi phenotype, but large-scale introgression of other loci from M. f. tschutschensis might perhaps explain the confusing pattern in the continuously distributed M. f. thunbergi (cf. Fig. 3), which displays a particularly strong genotype vs. phenotype discordance. Such a pattern has been found in the Corvus corone complex in western Europe, where adjacent populations of the phenotypically different C. c. corone and C. c. cornix are genetically more similar than some phenotypically similar populations of the former [72]. Alternatively, the M. f. thunbergi phenotype might have ‘invaded’ the M. f. tschutschensis genome through a selective sweep. Introgression of specific morphological traits have been noted in e.g. Heliconius butterflies [75] and domestic chicken [76]. However, neither of these explanations seems fully compatible with the genetic differentiation and gene flow restrictions between western and eastern M. f. thunbergi first detected by mtDNA [16] and confirmed by SNP data in the present study."

Jelle Scharringa  ·  4 december 2018  16:06

Ik heb ook die IOC lijst, maar wat niet duidelijk is: waarom zijn de oostelijke noordse kwikken verplaatst? Nieuwe moleculaire data/inzichten?

Jan van der Laan  ·  4 december 2018  14:48

Nog even over plexa in het IOC:

In de excel-sheet van IOC versie 7.2 en versie 8.1 die ik heb bewaard staat over plexa het volgende regeltje: "M. f. thunbergi Billberg, 1828 n Europe to nw Siberia Africa and s, se Asia Includes plexa." Dus tot en met versie 8.1 werden de kwikstaarten in het noorden van Siberie door het IOC als thunbergi beschouwd. In de laatste versie (8.2) staat nu "M. t. plexa (Thayer & Bangs, 1914) nc Siberia s, se Asia SSP Restore and move as a subspecies from Western Yellow Wagtail to Eastern Yellow Wagtail. Harris et al 2018."

In Harris et al staat wordt plexa niet expliciet genoemd, maar de conclusie is wel dat thunbergi in het noord(oosten) van Sibierië tot de oostelijke groep behoort.  Het IOC doet hier niet meer dan consequent zijn door plexa te gebruiken voor deze groep, toch?

Maarten Wielstra  ·  4 december 2018  14:05

Pas maar op, straks zit heel Nederland op dit forum te discussieren Arie!

De pieten zijn de ontdekkers. In weer en wind, door het stof en vaak voor Piet snot.

Commentaar verwijderd vanwege overtreding van de forumregels  ·  4 december 2018  13:59

Arie Ros  ·  4 december 2018  13:09

"Een soort sinterklaas in de vogelaarswereld"...... Leuk! Maar wie is dan Zwarte Piet?

Maarten Wielstra  ·  4 december 2018  12:26, gewijzigd 4 december 2018  12:35

Uit eigen belang (een eigen waarneming puur op geluid) ben ik zelf vooral benieuwd naar de mening van cdna over eventueel uitsluiten van hybride citroenkwikstaart (in het algemeen, niet bij de huidige vogel). Ik geloof er namelijk in dat geluid net als bij boompiepers gaat uitpakken tot onderscheidend kenmerk. Mogelijke struikelblokken zijn dan nog wel hybridisaties met westelijke of 'iets' met citroenkwikstaart. Plexa onderzoek afwachten lijkt redelijk (tjiffen achtig), citroenkwikstaart hybride als pitfall lijkt mij vooralsnog een spook.

Maarten Wielstra  ·  4 december 2018  12:18, gewijzigd 4 december 2018  12:33

@peter: ook ik kan niet wachten, maar wij moeten allemaal het ongeduldige kind in onszelf begrenzen. Ik zie jou als een soort sinterklaas in de vogelaarswereld. De aanloop is spannend, de kalender is hogere wiskunde, de pakjesavond is intens...maar je krijgt niet altijd wat je wilt. We blijven onze schoentjes zetten  (1 tegelijk Max!) en laten we er vooral een wortel in doen in plaats van een stinksok!

Jan van der Laan  ·  4 december 2018  11:55

Bizar inderdaad. DNA supporting evidence...

Ik denk dat dat komt omdat het in de UK als ondersoort wordt beschouwd en dan boeit het ze niet.

Max Berlijn  ·  4 december 2018  11:33

WoW Bert-Jan als ik in de UK zou wonen had ik er al 3...

Peter de Knijff  ·  4 december 2018  11:04

Bert-Jan,

Vrijwel alle autosomale DNA analyses aan vogels zijn een kwestie van try-as-you-go, dus niet iets routinematig. dit komt omdat we onvoldoende genoominformatie van vogels hebben en we dus, per soort(groep) het wiel weer opnieuw moeten uitvinden.

Een dergelijke aanpak kan erg kostbaar zijn (ik ga geen bedragen noemen), tenzij je een beetje geluk hebt (komt zelden voor).

Ik doe dit omdat ik het leuk vind, het belangrijk vind, en omdat mijn lab er (soms) veel van kan leren. En ja, dan kan het soms lang (te lang volgens sommigen) duren.

Bert-Jan Luijendijk  ·  4 december 2018  10:43

@ Max,

Hoe de BBRC omgaat met de aanvaarding van Oostelijke Gele Kwikken wordt door de BBRC zelf aangegeven in BB 109: 389-411 (juli-nummer):


"Essential features

- a harsh rasping call reminiscent of Citrine Wagtail, preferably sound-recorded;

- head pattern and bill coloration that eliminate Citrine Wagtail.


Supporting features

- cold grey- and-white first-winter plumage, lacking yellow in underparts and green tones in upperparts;

- DNA-evidence;

- Long hind-claw."

Maarten Wielstra  ·  4 december 2018  10:41

Geniaal Bert-Jan! Bedankt Peter!

Bert-Jan Luijendijk  ·  4 december 2018  10:18

Hoezo "op de pof"? Hoeveel betaal je voor zo'n autosomaal DNA onderzoek?

We hebben als DB toch een  onderzoeksfonds, waarop in gevallen als deze wellicht aanspraak kan worden gemaakt? En als een verzoek daartoe niet het gewenste resultaat oplevert: ik ben ervan overtuigd dat in dezen een crowdfundingsactie al snel het gewenste bedrag opbrengt. 

Peter de Knijff  ·  4 december 2018  10:16, gewijzigd 4 december 2018  10:17

DB-lezing gemist Maarten?

Ik heb altijd een paar pergamijnen zakjes (van die zakjes waar postzegels in worden bewaard, ca.  12 X 7.5 cm) bij me, met in ieder zakje twee wattenstaafjes.

Nog  nat poepmonster met wattenstaafje(s) verzamelen en in zakje doen, Zakje dichtvouwen en aan de lucht laten drogen (niet al te warm, hoeft niet in de vriezer).

Als poepmonster droog is, wattenstaafje proberen licht vochtig te maken (iedere willekeurige vloeistof, liefst water, NIET aan likken want dan typeer ik je ipv de vogel), en daarmee poepmonster verzamelen.

Als je dit niet wil, dan papieren zakdoekje nemen en poepmonster zo compact mogelijk verzamelen. Dit lichtjes dichtvouwen en in een tweede zakdoek vouwen, drogen (dus niet direct in plastic), en in een papieren enveloppe doen.

Veertjes zijn altijd veel beter!

Max Berlijn  ·  4 december 2018  10:04

@Peter “qkwuick en dirty” is een leuke bij dit geval....:-)

Maarten Wielstra  ·  4 december 2018  10:02, gewijzigd 4 december 2018  10:03

Het is een investering in het veldvogelen. Op den duur herkennen we de roep in het veld met zekerheid en is misschien een geluidsopname niet eens meer nodig voor een groen vinkje op waarneming.nl. in navolging van Sibopie (nu nog met vinkje). Het kan wel wat langer duren, want ik zie meer gelijkenissen met tjiffen!

@Peter: wat moet ik op zak dragen voor het verzamelen van birdshit? En zijn er raaptechnieken? Ik ben graag voorbereid!

Jelle Scharringa  ·  4 december 2018  09:05

Mijn hobby was ooit gebaseerd op veldkenmerken. Met de verrekijker op pad en zien wat je ziet. Nu moet ik met een nanopore Minion sequencer op zak het veld in en poep verzamelen.

Peter de Knijff  ·  4 december 2018  06:46

De CDNA heeft hier niets over te zeggen Max, zeker niet over wie waar wanneer en hoe de analyses doet. Dat is geheel aan de ringer om daar over te beslissen. Een quick and dirty mtDNA analyse is geen probleem, maar dat kan onvoldoende zijn in dit geval, en dan moet je naar autosomale testen en dat is van een geheel ander caliber, zeker als het “op de pof” moet.


Max Berlijn  ·  4 december 2018  04:49, gewijzigd 4 december 2018  06:01

@Maarten, nee dat kunnen ze niet, ze aanvaarden een vogel zonder DNA in de U.K als tschut/plex, tevens zien ze plexa als een ondersoort van Oostelijke (net als het IOC en HBW). De soort is inmiddels ook opgenomen op de dutch avifauna (nu 42 invoeringen op hun ranking). Opmerkelijk zonder mtDNA uitkomst, het kan immers toch nog gewoon een grijs westelijke Gele kwik taxon zijn?

Als ik nog in het CDNA zou zitten zou ik, na de bovengenoemde discussie en onduidelijkheden betreffende de interpretatie van het UK standpunt, de (mt)DNA bepaling van de Rhoon vogel dit keer door Collinson (DocMartin) laten doen dan kan hij het meteen allemaal toelichten en hebben we vast eerder resultaat dan 2020..toch?

Ben Wielstra  ·  4 december 2018  03:18

Zijn jullie nu niet te sceptisch over de resolutie in mtDNA (en de mogelijkheid nuDNA te raadplegen)? De oost-west split op basis van de genomic data in Harris lijkt toch behoorlijk te overlappen in de oost-west split op basis van mtDNA? Dat je geen betrouwbare bomen kunt bouwen van mtDNA doet daar niets aan af. Lokaal is er hybridisatie tussen de twee genomische groepen en komen beide mtDNA clades samen voor, maar in het gros van de range is dat niet het geval. In de oostelijke mtDNA clade zit ook nog resolutie, dus je moet westelijke oostelijke van oostelijke oostelijke kunnen onderscheiden. Daarnaast moet het mogelijk zijn om wat diagnostische nucleaire SNPs uit de recente studies te vissen om de mogelijkheid van introgressie of admixture te testen.

Maarten Wielstra  ·  4 december 2018  00:00, gewijzigd 4 december 2018  00:02

Max vertaalt dat plexa en thunbergi alleen onder de microscoop zijn te onderscheiden. En dat in 2016 een Oostelijke zonder DNA is aanvaard! Als dit inderdaad zo in de UK gaat, kunnen zij daar blijkbaar tschutsensis en plexa in het veld van elkaar onderscheiden! Grijs, rauwe roep, wenkbrauwtje, plop aanvaard! Zie Norman.

Commentaar verwijderd vanwege overtreding van de forumregels  ·  3 december 2018  22:00

Garry Bakker  ·  3 december 2018  21:17

Plexit ...

Max Berlijn  ·  3 december 2018  21:13, gewijzigd 3 december 2018  21:14

@J.H en Peter, het kan toch niet zo zijn dat de Engelse dit (het comPlexa probleem) in 2013 allemaal over het hoofd hebben gezien en abusievelijk Eastern Y.W. Op hun lijst hebben gezet? Daarnaast zie mijn commentaar in een eerdere posting over de tekst in hun laatste JV, er is in vijf jaar wel een mening gevormd in de UK en bij het IOC betreffende plexa.

Vincent Hart  ·  3 december 2018  20:26, gewijzigd 3 december 2018  20:27

:) Ben W, lees je mee?

Peter de Knijff  ·  3 december 2018  20:21

Ja Vincent dat klopt. Geeft een goed inzicht in de deskundigheid op dit gebied van de IOC.

Vincent Hart  ·  3 december 2018  20:13

Peter 19:09: Als plexa (onbenoemd) in Harris in (noord)oostelijke thunbergi opgaat dan is het toch juist heel vreemd als IOC Harris aanhaalt om plexa in ere te herstellen als ondersoort en onder te brengen bij oostelijke gele kwik?

Jan Hein van Steenis  ·  3 december 2018  19:56, gewijzigd 3 december 2018  19:57

Hier dan nog maar eens vertaald in het Nederlands:

In het 1e-winterkleed zijn individuen van tschutschensis en plexa mogelijk niet te onderscheiden (buiten hun normale verspreidingsgebied). Ook zijn ze momenteel niet te onderscheiden op mtDNA, biometrie of roep.

Dit is problematisch omdat plexa, als synoniem van thunbergi, mogelijk geen onderdeel is van een gesplitte Oostelijke Gele Kwikstaart M tschutschensis."

"Twee mogelijkheden:

(1) plexa is inderdaad een ondersoort van de Oostelijke Gele Kwikstaart met een verspreiding die aansluit op het verspreidingsgebied van thunbergi en toevallig vrijwel hetzelfde uiterlijk,

(2) het is een populatie van thunbergi met historische of nog steeds optredende introgressie van DNA (en roepjes) van tschutschensis."

Dus: zelfs goed mDNA hoeft niet te betekenen dat het hier om een Oostelijke Gele Kwikstaart gaat. Daar is meer voor nodig (wellicht is het materiaal voldoende om een definitieve conclusie te trekken, wellicht moeten we verder onderzoek afwachten).

Peter de Knijff  ·  3 december 2018  19:31

Zie het commentaar van Jan Hein hierboven, is toch duidelijk?

Ik vind die beslissingen prematuur, zo veel mag duidelijk zijn. Maar, het is niet ons probleem, hier nemen we de tijd en pakken het iets zorgvuldiger aan, haastige spoed is zelden goed. 

Geduld Max.

Max Berlijn  ·  3 december 2018  19:11, gewijzigd 3 december 2018  19:26

Peter waar haal je die wijsheid vandaan dat Collinson fout zat? Pak blz. 610 erbij van het jaarverslag van 2017 in BriBi (october nummer van dit jaar). Er zijn er inmiddels 5 aanvaard (in 2016 1 zonder DNA!!). Er wordt ingegaan op plexa als een valid subspecies van de "northern pairing/clade" van ondersoorten van Eastern Yellow Wagtail (IOC update v8.2 volgend). Plexa is (nog) niet te onderscheiden van Thunbergi in het veld maar wel onder de microscoop zo vermeld het stuk. Ik blijf het lastig vinden als jij (Peter), die als enige goed is ingevoerd, jouw twijfel over een andere (mt)DNA kenner aan de overkant van de plas, als weerlegd feit hier neerlegt zonder bron. Resumerend; waar staat dat men in de UK er inmiddels achter is dat de bevindingen van DocMartin betreffende Oostelijke Gele Kwikken te gedurfd en niet werkend zijn?

Peter de Knijff  ·  3 december 2018  19:09

Oja, Vincent, in Harris wordt plexa niet meer gebruikt, maar de paar noord en oost Siberische thunbergi’s zijn dus plexa.

Het is een zooitje, inderdaad, want het tweede genoom artikel pakt het allemaal weer net iets anders aan.....

Peter de Knijff  ·  3 december 2018  19:02

De twee recente genoom papers hierover zijn cruciaal en zorgen ervoor dat de oudere inzichten wellicht toch herzien moeten worden.

Collinsons resultaten waren erg gedurfd (niet erg), maar wel uitsluitend mtDNA gebaseerd, en dat is, naar nu blijkt, niet meer te handhaven bij kwikken. 

We gaan eerst aan de slag, en wellicht hebben we dan op de DB dag van 2020 een leuk verhaal voor de die-hards.


Vincent Hart  ·  3 december 2018  18:59

Yep, maar in het artikel dat IOC in haar Master List citeert om plexa weer bij eastern onder te brengen, komt het woord plexa dus niet voor.

Max Berlijn  ·  3 december 2018  18:57, gewijzigd 3 december 2018  19:30

Ik ben “los”. In de UK ranking tellen veel mensen de Eastern Yellow Wagtail van Devon die door mtDNA is bevestigd als zijnde plexa/tschutchensis. Zo staat hij ook in de BriBi jaarverslagen. De Engelse volgen IOC waar plexa dus onder Easten valt (net als in HBW) overigens. Is er in die 6 jaar na het verschijnen van dit artikel dan iets gebeurt? Indien je plexa niet genetisch kan uitsluiten en je als taxonomische commissie dit “taxon” niet als Eastern ziet kan je nimmer een Easten op je landen/gebieden lijst zetten... in deze discussie interpreteren wij dus iets “fout” ten opzichte van de schijnbaar gekozen UK oplossing.

Vincent Hart  ·  3 december 2018  18:50

Het grappige is dat in de meest recente Master List van IOC over plexa vermeld staat "Restore and move as a subspecies from Western Yellow Wagtail to Eastern Yellow Wagtail. Harris et al 2018." Als ik Harris 2018 vervolgens raadpleeg komt de term plexa daar precies nul keer in voor...

Jan Hein van Steenis  ·  3 december 2018  18:28

Peter doelt vermoedelijk op deze delen van de tekst:

"In first-winter plumage, individuals of tschutschensis and plexa may not be safely separable in a vagrant context, and they are not currently separable on the basis of mtDNA, biometrics or call either. This is problematic because plexa, as a synonym of thunbergi, may not be included in any split of ‘Eastern Yellow Wagtail’ M. tschutschensis."

Eerder in het artikel staat dit nog wat nader uitgelegd: "Either plexa is genuinely an ‘Eastern’ Yellow Wagtail subspecies that happens to be contiguous in range with, and more or less identical in appearance to, thunbergi, or it represents a population of thunbergi that has picked up eastern DNA (and calls) owing to historical or ongoing introgression with tschutschensis."

Vincent Hart  ·  3 december 2018  18:26

Ah, je zult doelen op de volgende passage:
In first-winter plumage, individuals of tschutschensis and plexa may not be safely separable in a vagrant context, and they are not currently separable on the basis of mtDNA, biometrics or call either. This is problematic because plexa, as a synonym of thunbergi, maynot be included in any split of ‘Eastern Yellow Wagtail’ M. tschutschensis.
Max' eerdere vraag blijft dan wel relevant, waarop zijn de aanvaarde vogels dan aanvaard (en als wat)?

Vincent Hart  ·  3 december 2018  18:08

Ik vind het toch (nu ook al) interessant, Peter. Als ik Collinson scan lijkt hij toch geen voorbehoud te maken m.b.t. het toewijzen van de door hem geanalyseerde vogels aan de 3 'clades'; als de vogel van Rhoon o.b.v. DNA-resultaten tot de 'noordoostelijke clade' (tschutschensis en plexa) zou behoren zou hij toch normaal gesproken zonder voorbehoud als 'oostelijke gele' M. tschutschensis de boeken in gaan?

Peter de Knijff  ·  3 december 2018  17:55

Leg je wel uit als de resultaten van dit beest bekend zijn, maar als je Collinson goed leest kom je er zelf ook uit.

Max Berlijn  ·  3 december 2018  17:36, gewijzigd 3 december 2018  17:51

Eeeh in de UK doen ze dit toch gewoon (zie artikel DocMartin, n=3 op basis van genetisch materiaal) dus waarom “zouden wij er niet uitkomen”?

Peter de Knijff  ·  3 december 2018  16:31

Ja, maar of dat veel gaat helpen weet ik niet. Dit is een (nog steeds) onmogelijk complexe groep waar twee consortia zich op hebben stukgebeten. Of we er uit gaan komen hangt sterk af van de eerste DNA steekproeven. Verreweg de meest eenvoudige (en snelste) oplossing zou een mtDNA uitkomst richting westelijke gele kwikkengroep zijn.

Autosomaal DNA uit veertjes gaat zeker lukken (zie de hybride fluiter).

We zullen zien....


Vincent Hart  ·  3 december 2018  16:25

Aangezien er veertjes zijn verzameld zal er ook nucleair DNA zijn?

Max Berlijn  ·  3 december 2018  16:19, gewijzigd 3 december 2018  16:20

Dan valt die dus binnen de variatie van Oostelijke maar vast ook van Westelijke. mtDNA is het enige wat ons duidelijkheid gaan geven. Google images gisteren op het net toonde mij vaak geen spectaculaire achternagels bij zekere oostelijke beesten.

Jan Hein van Steenis  ·  3 december 2018  15:23

Maar onder een andere foto citeerde Garry al dat het voor oostelijke taxa gemeten minimum 8,6 mm was.

Steven Wytema  ·  3 december 2018  15:09

niet meer dan wat al in de sociale media rondzingt: achterteen haalt de 10mm niet (9,6) wat aan de korte kant is voor oostelijke taxa.

Jaap Denee  ·  3 december 2018  15:06

Ik heb je foto nog even in de categorie "determinatie" gezet, Steven.

Goed dat het jullie gelukt is de vogel te vangen. De achterteennagels zijn aan de korte kant, kun je daar nog iets meer over vertellen?

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.

Feedback?